Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
9 / 2019

Δες το καλά προτού το γράψεις

(Μια επανάληψη από το παλιό blog.)

 

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα όταν γράφεις λογοτεχνία έχω διαπιστώσει πως είναι να μπορείς να οραματιστείς εκείνο που θέλεις να περιγράψεις προτού το περιγράψεις με λέξεις. Στάσου λίγο και φέρ’ το μπροστά στα μάτια του μυαλού σου. Δες το. Δες το πολύ καλά και πολύ προσεχτικά, από όλες τις μεριές. Άγγιξέ το. Μύρισέ το. Νιώσε το σαν πραγματικό.

Και μετά, περιέγραψέ το με λέξεις. Όσες λέξεις χρειάζονται.

Μπορεί να νομίζεις ότι ούτως ή άλλως έτσι θα το περιέγραφες, ακόμα κι αν δεν το οραματιζόσουν με προσοχή, αλλά υπάρχει διαφορά. Μέσα στο μυαλό σου η περιγραφή κυλά πιο φυσικά.

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (13)

Αυτό δεν είναι από Αθήνα· είναι από επαρχία.

*

Υπάρχει ένα νησί όπου, όταν ο ήλιος φεγγοβολά πολύ δυνατός και από μια συγκεκριμένη γωνία, μπορεί να αφήσει το αποτύπωμα της σκιάς μιας γάτας επάνω στο έδαφος ή σε τοίχο. Αλλά συνήθως σε τοίχο. Μένει εκεί σαν από κάψιμο. Όμως δεν μένει για πάντα. Ορισμένες νύχτες, όταν το φεγγάρι φωτίζει ολοστρόγγυλο, λένε πως γάτες βγαίνουν μέσα από το αποτύπωμα: μαύρες γάτες σαν σκιές, με μάτια σαν φεγγάρια. Κι όταν συμβαίνει αυτό, μπορεί το αποτύπωμα να εξαφανιστεί.

Τι συμβαίνει με το EasyWriter, και παράπλευρα θέματα

Εξαρχής λέω πως αυτό το κείμενο δεν είναι για να κατηγορήσω το EasyWriter.gr, απλώς για να σχολιάσω μια κατάσταση που μου φάνηκε περίεργη. Και το γράφω λίγο καθυστερημένα· σκόπευα να το γράψω πριν από 5 μέρες περίπου, αλλά είχα βαρεθεί. Μετά, έλαβα ένα email το οποίο αναφέρω παρακάτω...

Στις αρχές του χρόνου (2019) είχα στείλει στο EasyWriter.gr δύο βιβλία μου για να δημοσιεύσει – την Πριγκίπισσα της Οργής και τον Άφευκτο. Δεν ήταν τα πρώτα βιβλία μου που έχει δημοσιεύσει. Συνήθως εμφανίζονταν στο site μέσα σε μερικές ημέρες. Αυτή τη φορά αργούσαν... και αργούσαν... και αργούσαν. Στο τέλος, το ξέχασα το θέμα. Μετά, το θυμήθηκα ξανά, επισκέφτηκα το EasyWriter.gr, και είδα ότι δεν είχε γίνει καμία ανανέωση εδώ και πολύ καιρό· δεν είχε δημοσιευτεί κανένα καινούργιο βιβλίο. Τι γίνεται; σκέφτηκα. Το εγκατέλειψαν; Και ρώτησα στο Twitter [...]

Μούμιες και Κακό

Έφτιαχνα κάτι ντουλάπια στο σπίτι μου και έτυχε να πέσω επάνω στο HeroQuest – ναι, εκείνο το παλιό RPGοειδές επιτραπέζιο παιχνίδι της Games Workshop που ακόμα και σήμερα θεωρείται πολύ καλτ. Το είχα αγοράσει μικρός, στην ελληνική μετάφραση, η οποία δεν ήταν και τόσο άσχημη. Πήγα, λοιπόν, να τραβήξω το κουτί του HeroQuest από το ντουλάπι, και ανοίγει, το γαμημένο πράγμα, και χύνονται όλα τα περιεχόμενα αποδώ κι αποκεί μες στο δωμάτιο. Τι καταστροφή! Τα μάζεψα και τα έβαλα πάλι μέσα, και τοποθέτησα το κουτί εκεί που το ήθελα. Τέλος κατακλυσμού. Ο Νώε επέστρεψε σπίτι.

Μερικές μέρες αργότερα, μπανίζω κάτι άσπρο σε μια γωνία. Σκύβω και το πιάνω. Τι είναι; Μια μούμια από το HeroQuest. Μια από εκείνες τις παλιές, συμπαθητικές πλαστικές μινιατούρες με τα τέρατα. Είχα, μάλιστα, βάψει και τα μάτια κόκκινα. Μιλάμε για τρομερή κακία, [...]

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (12)

Κάποιος κακός άνθρωπος πήγε και χάλασε το στόμα σ’αυτό το γκράφιτι. Ντροπής.

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (11)

Βαρύ το φορτίο που κουβαλάει ο τύπος.

Γλωσσικές μεταμορφώσεις

Αδυνατώ να καταλάβω τους ανθρώπους με τη νοοτροπία ότι η γλώσσα είναι κάτι το σταθερό και αναλλοίωτο, κάτι που δεν πρέπει να αλλάζει. Ακόμα και από ιστορικής άποψης να το δεις, οι γλώσσες αλλάζουν συνέχεια. Και ποιοι είναι καλύτεροι για να παρατηρούν και να τροποποιούν τη γλώσσα από εκείνους που τη χρησιμοποιούν διαρκώς μέσα σε γραπτό κείμενο; Ανέκαθεν οι συγγραφείς ήταν που εξέλισσαν τη γλώσσα, από τον καιρό του Ομήρου μέχρι σήμερα.

Και πάντα η νοοτροπία μου ήταν: αν δε σ’αρέσει κάτι, άλλαξέ το, φτιάξε κάτι καινούργιο, που βγάζει νόημα, και μείνε σταθερός σ’αυτό μέσα στο ίδιο το κείμενο που αυτό εμφανίζεται. Αλλά φρόντισε, συγχρόνως, να ξέρεις τι κάνεις, να ξέρεις την ετυμολογία, τη γραμματική, την όλη προϊστορία, προτού αποφασίσεις κάτι.

Έχω γράψει και παλιότερα για τέτοια θέματα (βλ. ένα άρθρο μου [...]

Κάψτε τους! Κάψτε τους όλους!

Πρόσφατα έμαθα ότι το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων έκανε αγωγή κατά εκδότη και συγγραφέα για ένα συγκεκριμένο βιβλίο. Το βιβλίο λέγεται “Λύτρωση - περί του Αγίου Φωτός” και συγγραφέας είναι ο Δημήτρης Αλικάκος. (Μπορείτε να ρίξετε μια ματιά κι εδώ, αν σας ενδιαφέρει.)

Προσωπικά δεν το έχω διαβάσει το βιβλίο, δεν ξέρω τι γράφει. Αλλά δεν έχει σημασία ό,τι κι αν γράφει. Τέτοιες καταστάσεις μού θυμίζουν Μεσαίωνα. Αλίμονο, σε μια δημοκρατική κοινωνία, να μη μπορεί κάποιος να γράψει ελεύθερα ό,τι θέλει ακόμα κι αν αυτό προσβάλλει ολόκληρη την κοινωνία ή ένα μεγάλο μέρος της.

Κι εγώ μπορεί να διαβάσω κάτι κάπου και να με προσβάλλει. Πρέπει να κάνω μήνυση;

Έχει διαφορά αν κάτι που γράφεις προσβάλλει ένα άτομο ή χιλιάδες άτομα; Ποια είναι η διαφορά, αλήθεια; Αν πενήντα χιλιάδες άνθρωποι πηδήσουν [...]

Αυτή η μάστιγα

Μόλις ανέβασα καινούργιο pdf για τη Θυγατρική Εντροπία. Υπήρχε ένα λάθος στη σελίδα 5. Όποιος το βρήκε παίρνει μπόνους.

Ο δαίμων του τυπογραφείου πάντα σε κυνηγάει, ακόμα κι όταν διορθώνεις δύο φορές κάθε βιβλίο. Μάστιγα.

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (10)

Αγρίεψαν τόσο πολύ τα πράγματα;

Μη ρωτάς τι είναι το ΚΝΧ... Πάντως, δεν νομίζω ότι είναι αυτό που σου βγάζει το Google άμα το ψάξεις· γιατί, αν είναι, τότε με τρομάζει.

ENTROPY is COMING.

Διορθώσεις και Εντροπίες

Ξέρεις τη διαφορά ανάμεσα στο παρήγα και στο παρήγαγα; Το πρώτο είναι μακροχρόνιο (Παρατατικός χρόνος), το δεύτερο είναι στιγμιαίο (Αόριστος χρόνος). Λες, για παράδειγμα, η βιομηχανία παρήγαγε αυτοκίνητα για τρία χρόνια, και μετά άρχισε να παράγει ελικόπτερα. Αλλά: η βιομηχανία παρήγε σαλάμια – γενικά, συνεχόμενα.

Στην καθημερινότητα, το λάθος γίνεται συνέχεια και δεν πειράζει κανέναν, βέβαια, γιατί από τα συμφραζόμενα καταλαβαίνεις τι θέλει να πει ο άλλος. Αλλά, τυπικά, ορθογραφικά, θα έπρεπε να ήταν γραμμένο αλλιώς.

Έτυχε να υποπέσει στην αντίληψή μου ότι αυτό το λάθος είχε γλιστρήσει και μερικές φορές μέσα στο Παιχνίδι των Δύο Συνοικιών. Αρχικά, βαριόμουν να το διορθώσω γιατί δεν είναι και κανένα Τέλος Κόσμου. Σήμερα, όμως, κάθισα να φτιάξω τη Θυγατρική Εντροπία σε pdf – μόνο σε pdf [...]

Παράξενες φάτσες

Μόλις ήρθαμε από διακοπές. Καλό χειμώνα σε όλους.

 

Επίσης . . .

Το Δυναμικό Φανταστικό Σκηνικό


Αρκετοί φανταστικοί κόσμοι δεν αλλάζουν, ή αλλάζουν λίγο. Είναι αρκετά φιξαρισμένοι, θα έλεγες. Γνωρίζουμε τι υπάρχει εκεί και τι δεν υπάρχει, και αποκεί και πέρα οι μόνες αλλαγές είναι, ίσως, στην πολιτική σκηνή του κόσμου, ή στο πώς εξελίσσονται κάποιες καταστάσεις. Αλλά ο κόσμος ο ίδιος, κατά βάση, δεν αλλάζει. Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι υπάρχουν αυτές οι φανταστικές φυλές, αυτά τα φανταστικά όντα, αυτά τα είδη μαγείας ή τεχνολογίας, και τέλος. Μεταβάλλονται μόνο οι σχέσεις μεταξύ αυτών – όπως αν ένα βασίλειο γκρεμιστεί ή αν μια καινούργια πόλη ιδρυθεί. Σε πολλές περιπτώσεις, δε, ακόμα κι αυτό δεν συμβαίνει, ή συμβαίνει πολύ διστακτικά, πολύ επιφυλακτικά. Κάποιες αυτοκρατορίες είναι πάντα εκεί, κάποια βασιλεία υπήρχαν και θα υπάρχουν. Μερικές φορές αυτό ισχύει και για κάποιους χαρακτήρες μέσα στις φανταστικές ιστορίες· μοιάζουν κι αυτοί φιξαρισμένοι στο φανταστικό σκηνικό, σαν να είναι μέρος του.

Το πιο συνηθισμένο, πάντως, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το πολιτικό σκηνικό να αλλάζει αλλά τίποτα σχετικά με τη φύση του κόσμου. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό – έχει μια συγκεκριμένη αισθητική – και θα μπορούσες να πεις και ότι είναι, κατά κάποιο τρόπο, ρεαλιστικό – δηλαδή, ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στον κόσμο μας, στη δική μας πραγματικότητα.

Ή, μήπως, όχι;

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Νοεμβρίου (12/11)


Χάρτης με τους αρχαίους ρωμαϊκούς δρόμους, εικόνες από το Bummer California, LocalSend (ασφαλή αποστολή αρχείων τοπικά), Sean Andrew Murray. Η Ιρλανδία καθιερώνει τη χορήγηση μισθού σε δημιουργούς, το Beowulf του Lynd Ward, Greek TV Live, The White Company του Arthur Conan Doyle. «Η πόλη των μαγισσών», Space Type Generator, ερωτικές ταινίες τρόμου. Halloween με Ε.Φ. από το ’70· The Sword of Shannara και αντιγραφές του Τόλκιν· The Fall of Mercury της Leslie F. Stone· Sean Connery και Zardoz. Ο άνθρωπος είναι το ζώο που ονειρεύεται.

 

Περί Γραφής: Νοοτροπίες Διορθώσεων


Πώς πρέπει να μάθεις να σκέφτεσαι προτού ξεκινήσεις να διορθώνεις τα κείμενά σου

Νομίζω πως έχω ήδη γράψει σε κάποιο άλλο άρθρο (δεν θυμάμαι ποιο, αυτή τη στιγμή) ότι η τακτική μου με τις διορθώσεις είναι η εξής: να γράφω ένα κομμάτι (κάποιες σελίδες, ίσως ένα κεφάλαιο) και μετά να το διορθώνω· και όταν έχω τελειώσει όλο το βιβλίο, να το διορθώνω πάλι από την αρχή. Αυτή η τελευταία διόρθωση – αν και, ίσως, η λιγότερο σημαντική – είναι και η πιο κουραστική για εμένα, γιατί (α) θέλω να τη βγάλω σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν θέλω να αργήσω πολύ· (β) ασχολούμαι με λεπτομέρειες ουσιαστικά, τα βασικά τα έχω ήδη διορθώσει· και (γ) η συνεχόμενη εστίαση της προσοχής για πολλές ημέρες επάνω σε ένα κείμενο δημιουργεί μεγαλύτερη κόπωση από τη συνεχόμενη χειρονακτική εργασία.

Αλλά αυτή είναι απλώς η τακτική που ακολουθώ, και σ’αυτό το άρθρο την αναφέρω μόνο. Εκείνο για το οποίο θέλω να μιλήσω εδώ είναι η νοοτροπία με την οποία κάνει (πρέπει να κάνει;) κάποιος τις διορθώσεις σε ένα λογοτεχνικό κείμενο. Και αναφέρομαι, κυρίως, στον συγγραφέα τον ίδιο, όχι σε διορθωτή. Για τον διορθωτή τα πράγματα πιθανώς να είναι αλλιώς – πιο επαγγελματικά, πιο ουδέτερα. Για τον συγγραφέα, όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο ουδέτερα, και όταν ξαναβλέπει ένα κείμενο που έχει γράψει μπορεί – ανάλογα και με την ιδιοσυγκρασία του – να βλέπει πολλά. Μπορεί να βλέπει ακόμα και φαντάσματα – το οποίο είναι πολύ συνηθισμένο· δεν αστειεύομαι.

Γι’αυτό είναι πολύ σημαντική η νοοτροπία με την οποία κάνει κανείς διορθώσεις, ασχέτως τι τακτική ακολουθεί. Μπορεί κάποιος να μην ακολουθεί τη δική μου τακτική· μπορεί να το γράφει όλο μονοκοπανιά και μετά να το διορθώνει από την αρχή. Ή μπορεί να το γράφει λίγο-λίγο διορθώνοντάς το στην πορεία. Δεν έχει σημασία αυτό. Όλα είναι, κατά βάθος, σωστά. Μεγαλύτερη σημασία έχει η νοοτροπία για τις διορθώσεις.

Και δεν υπάρχει μόνο μία νοοτροπία· υπάρχουν πολλές. Θα αναφέρω μερικές που θεωρώ καλές, και μερικές που πιστεύω ότι έχουν ενδιαφέρον.

Δύο ακραίες καταστάσεις που πλήττουν τους συγγραφείς είναι οι εξής: Από τη μια, να βαριούνται να το διορθώσουν και να το αφήνουν όπως είναι· από την άλλη, να σκαλώνουν και να το κοιτάνε επ’άπειρον, αγωνιώντας ότι πάντα κάτι δεν πάει καλά, ποτέ δεν είναι αρκετά σωστό.

[Συνέχισε να διαβάζεις]