Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
9 / 6 / 2019

Αρκετές φορές βλέπω βιβλία να βαφτίζονται ως “φανταστική λογοτεχνία” (ή “λογοτεχνία του φανταστικού”, ή “λογοτεχνία φαντασίας”) χωρίς πραγματικά να είναι. Μη με παρεξηγείτε: δεν έχω κανέναν πολύ περιορισμένο ορισμό για το τι είναι φανταστική λογοτεχνία. Για την ακρίβεια, ο ορισμός μου για τη φανταστική λογοτεχνία είναι, αντιθέτως, πολύ ανοιχτός. Δεν την περιορίζω σε βιβλία με ξωτικά, ορκ, και νάνους. Δεν την περιορίζω σε βιβλία με δράκους ή με μικρούς μάγους. Δεν την περιορίζω καν σε βιβλία όπου πρέπει υποχρεωτικά να υπάρχει μαγεία όπως ορίζεται συνήθως η μαγεία στη φανταστική λογοτεχνία. Ούτε σε βιβλία που πρέπει να διαδραματίζονται σε αρχαϊκούς κόσμους. Ακόμα κι ένα βιβλίο που διαδραματίζεται σε μια άλλη πραγματικότητα, σε έναν άλλο κόσμο, διαφορετικό από τον δικό μας αλλά με τους δικούς του φυσικούς νόμους και συγχρόνως αυτοκίνητα και πολυκατοικίες, όπου δεν υπάρχει μαγεία (μάγοι που κάνουν ξόρκια, τελετές, ή κάτι παρόμοιο), πάλι “φανταστική λογοτεχνία” θα το έλεγα.

Αλλά κάποιοι φαίνεται να δίνουν αυτό τον ορισμό σε πράγματα που δεν μου μοιάζουν ούτε για φαντασίας ούτε καν για λογοτεχνία πολλές φορές. Αρκετά από αυτά είναι, για παράδειγμα, καθαρά συνωμοσιολογικά βιβλία, ή φιλοσοφικά βιβλία με μια κλίση προς το μυστικιστικό, ή απλά βιβλία λιγάκι πιο ευφάνταστα από τα συνηθισμένα. Δεν είναι φανταστική λογοτεχνία.

Για να είναι κάτι φανταστική λογοτεχνία πρέπει, κατά πρώτον, να είναι γραμμένο λογοτεχνικά – μορφή μυθιστορήματος, διηγήματος, κάτι τέτοιο, με πλοκή και χαρακτήρες. Και πρέπει να είναι φαντασίας υπό την έννοια όχι του “ε, είναι λιγάκι φαντασμένο”, ή του “είναι μυστικιστικό” ή “είναι φιλοσοφικό”, αλλά υπό την έννοια ότι διαμορφώνει μια εναλλακτική πραγματικότητα μέσα από το περιεχόμενό του διαφορετική από τη συμβατική.

Και γιατί μ’ενδιαφέρει, θα μου πεις, πώς ονομάζει ο καθένας το βιβλίο του. Ο μόνος λόγος που μ’ενδιαφέρει είναι επειδή δημιουργείται μια σύγχυση στο μυαλό πολλών ανθρώπων σχετικά με το τι είναι, τελικά, η φανταστική λογοτεχνία. Βλέπουν, μετά, ένα βιβλίο που λέει, πχ, για τις τελετές της Εκάτης στην Αρχαία Ελλάδα και νομίζουν ότι είναι φανταστική λογοτεχνία, ενώ καμία σχέση με φανταστική λογοτεχνία δεν έχει.

Δεν λέω ότι αυτά τα βιβλία δεν είναι καλά – μπορεί κάποια να είναι και πολύ καλά, μάλιστα – αλλά κατηγοριοποιούνται λάθος. Κακό και για αυτά και για τα βιβλία που είναι όντως φανταστική λογοτεχνία.

 

 

Επίσης . . .

Περί Γραφής: Και Περί Πλοκής


Το μυθιστόρημα με, και χωρίς, πλοκή

Εκείνο που συνήθως ακούς για τα μυθιστορήματα – ή για τις ταινίες, ή για οποιοδήποτε αφηγηματικό έργο – αλλά κυρίως για τα μυθιστορήματα – είναι ότι έχουν πλοκή. Η πλοκή είναι μια σειρά από γεγονότα μέσα στην αφήγηση τα οποία ξεκινούν από την αρχή της ιστορίας και συνεχίζονται, το ένα κατόπιν του άλλου, με τέτοιο τρόπο ώστε να φτάνουμε σε μια κατάληξη που βγάζει κάποιο νόημα βάσει του πώς είναι δομημένη η ιστορία.

Για παράδειγμα, αν γράφεις ένα παραμύθι όπου ένας ιππότης ξεκινά να σώσει μια πριγκίπισσα από έναν δράκο, περιμένεις ότι στο τέλος ο ιππότης ή θα σώσει την πριγκίπισσα από τον δράκο ή (πολύ πιο απίθανο) θα σκοτωθεί από τον δράκο. Από την αρχή ώς το τέλος, όμως, θα υπάρξουν κάποια γεγονότα που θα είναι το ταξίδι του ιππότη προς τον δράκο. Αυτή είναι η πλοκή. Τα γεγονότα αυτά οδηγούν, το ένα μετά το άλλο, τον ιππότη προς τον δράκο – είτε ως εμπόδια που πρέπει να υπερβεί είτε ως συναπαντήματα που τον βοηθούν να φτάσει στον προορισμό του – και το φινάλε περιμένουμε να είναι η συνάντηση με τον δράκο, και με την πριγκίπισσα.

Σίγουρα, δεν περιμένουμε ότι ο ιππότης, καθώς ταξιδεύει, θα πέσει από το άλογό του, θα κατρακυλήσει σ’ένα γκρεμό, θα σπάσει το κεφάλι του, και θα σκοτωθεί.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Μαρτίου (19/3)


>| Ένα Μπαούλο γεμάτο παλιά ελληνικά κόμιξ (pdf) & Ιστορίες με παράξενες και μαγικές γραφομηχανές & Πρόβλεψη από το 1963 για τα κινητά & Η πριγκίπισσα που δολοφονήθηκε από κουνούπι & Τεράστια συλλογή με street art του Banksy & Μάθε να ζωγραφίζεις μια ψυχεδελική οφθαλμαπάτη & Ένα μαγευτικό εργοστάσιο ηλιακής ενέργειας & Valentine Hugo (σουρεαλιστική τέχνη) & Retro-Forteana (blog για τα παράξενα του παρελθόντος) & Laurence Schwinger (φανταστική τέχνη) & Άρθουρ Μάχεν & Stephen Fabian (μακάβρια ζωγραφική βασισμένη στον Lovecraft) & Το Dune του Jodorowsky & Ο Μιχαήλ Άγγελος της δερματοστιξίας στη Βικτοριανή Εποχή & Συνέντευξη του Frank Herbert (Dune) από το 1969 & Fletcher Hanks (1939-1941), outsider comic book artist & Spencer Hansen (τρελή τέχνη) |<

 

Ψυχολογώντας τον Συγγραφέα


Τι «δείχνει» αυτό, ή εκείνο, ή το άλλο, από το βιβλίο του;

Ίσως αυτό να είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στις μέρες μας: το να προσπαθούμε να ψυχολογήσουμε τον συγγραφέα (παλιότερο ή σύγχρονο) από αυτά που έχει γράψει. Το να προσπαθούμε να καταλάβουμε κάτι γι’αυτόν, για την προσωπικότητά του, για τη ζωή του, για τα βίτσια του – για το οτιδήποτε δεν θα έπρεπε κανονικά να μας ενδιαφέρει, γιατί μπορεί και να ήταν προσωπικό δεδομένο, ουσιαστικά.

Πολύ συχνά πέφτουμε έξω. Κάνουμε τραγικά λάθη. Τραγελαφικά, ορισμένες φορές.

Διότι η αλήθεια είναι ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να ψυχολογήσεις τον συγγραφέα από αυτά που γράφει. Ειδικά τον συγγραφέα λογοτεχνίας. Δεν αναφέρομαι σε αρθρογράφους, δημοσιογράφους, δοκιμιογράφους, και λοιπούς. Μιλάω μόνο για λογοτέχνες. Δεν είναι καθόλου εύκολο να τους ψυχολογήσεις από τα γραφόμενά τους, να καταλάβεις πράγματα γι’αυτούς.

Μα, είναι δυνατόν; Από όσα γράφει ο άλλος δεν φαίνεται κάτι για εκείνον;

[Συνέχισε να διαβάζεις]