Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
8 / 2019

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (9)

Το κέρατό μου γαμώ! Τι είν’ αυτοί οι λεχρίτες που δαγκώνουν τον λαιμό (και το πόδι) της όμορφης κενταυρίνας;

Βγάζεις ολόκληρη ιστορία απ’αυτό το πράγμα άμα θέλεις...

Άσε που δεν είναι “κενταυρίνα” ακριβώς. Οι κένταυροι είθισται να έχουν και χέρια και κορμό, όχι μόνο σώμα αλόγου (ή ελαφιού).

Under Jolly Roger

(Μια επανάληψη από το παλιό blog.)

 

Τι άποψη έχεις για τους πειρατές; Όχι, δεν μιλάω γι’αυτούς του Διαδικτύου· μιλάω για τους παλιούς, κακούς (;) πειρατές που κούρσευαν καράβια. Κι όταν λέω για άποψη δεν εννοώ αν τους συμπαθείς ή όχι· εννοώ πώς τους φαντάζεσαι.

Ο περισσότερος κόσμος νομίζει ότι ο παλιός πειρατής ήταν ένας τύπος με ξύλινο πόδι, γάντζο στο χέρι, καλύπτρα στο ένα μάτι, γελοίο κωνικό καπέλο στο κεφάλι, και παπαγάλο στον ώμο. Ή έναν συνδυασμό από τα άνωθεν τα στοιχεία.

Αυτή η εικόνα του πειρατή έγινε δημοφιλής από το A General History of the Pyrates και ενισχύθηκε τρομερά από τη δημοφιλή κουλτούρα τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά είναι τραγελαφική εικόνα, και καμιά σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα, ή με τη λογική. Είναι πιο πολύ για διακωμώδηση των πειρατών παρά για οτιδήποτε άλλο. Αυτός είναι [...]

Μούντζες

Το να στρέφεις την ανοιχτή σου παλάμη προς κάποιον – να τον μουντζώνεις, κοινώς – νομίζεις ότι είναι σαν να του λες “Στο διάολο!” ή “Άι γαργαλμήσου, μαλθάκλα”, ή κάτι τέτοιο. Σωστά; Νομίζεις ότι είναι σαν να του κάνεις κωλοδάχτυλο. Έτσι;

Ναι. Αλλά το σημάδι της ανοιχτής παλάμης δεν είχε ανέκαθεν αυτή την έννοια. Και ακόμα και σήμερα σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας το ξέρουν. Και στην Ανατολή – ειδικά στο Ιράν και στις Ινδίες, αν δεν κάνω λάθος – φτιάχνουν “μούντζες” επάνω ή γύρω από τις πόρτες των σπιτιών τους, για καλοτυχία ή για να κρατάνε έξω το Κακό.

Και αυτή ήταν η αρχική έννοια της μούντζας, το να στρέφεις την ανοιχτή παλάμη προς κάποιον ή κάτι: να κρατάς μακριά το Κακό. Υποτίθεται ότι αυτή η χειρονομία απομακρύνει μοχθηρά πνεύματα και δαίμονες. Εν ολίγοις, κανονικά, μουντζώνεις κάποιον όταν πιστεύεις [...]

Παράδοξοι αφηγητές και ζωντανά όνειρα

Στη λογοτεχνία, ο αφηγητής, παρότι απαραίτητος – χωρίς αυτόν δεν υφίσταται κείμενο – είναι σχεδόν πάντα μια παραδοξότητα, κάτι που λογικά δεν θα μπορούσε να υπάρχει.

Αν το κείμενο είναι γραμμένο σε 3ο πρόσωπο, ποιος είναι αυτός που ξέρει τις σκέψεις και τις αισθήσεις τόσων άλλων ανθρώπων; Που γνωρίζει τα πάντα για τους πάντες; Και γιατί τα αποκαλύπτει σταδιακά όπως τα αποκαλύπτει;

Αν το κείμενο είναι γραμμένο σε 2ο πρόσωπο, τότε ασ’ το, μιλάμε για ακόμα πιο περίεργη κατάσταση. Ποιος είναι αυτός που σου λέει τι κάνεις εσύ; Κάποιος δαίμονας μέσα από το μυαλό σου;

Αν το κείμενο είναι γραμμένο σε 1ο πρόσωπο και σε ενεστώτα χρόνο – στο τώρα – τότε πώς είναι δυνατόν κάποιος να τα αφηγείται λες κι έγιναν πριν; Είναι σαν να μοιραζόμαστε τη συνείδηση του χαρακτήρα εκείνη την ώρα – [...]

Κακάο στις ερημιές

Μέσα Αυγούστου και η καταραμένη ζέστη είναι απερίγραπτη. Η ερημιά απλώνεται ολόγυρά μας σαν πυρωμένη κουβέρτα με κακές σκέψεις στο μυαλό της να μας κουκουλώσει και να μας πνίξει. Οι προμήθειές μας έχουν τελειώσει, το νερό μας φτάνει επίσης στο τέλος του. Και η μηχανή του τρίκυκλου έχει χαλάσει· οι ήλιοι την έψησαν κι αυτήν, μάλλον. Ούτε ο μηχανοσκόπος, γλιστρώντας με σουρεαλιστικό τρόπο μέσα της, δεν μπορούσε να τη φέρει στα συγκαλά της· έβγαζε συριστικούς ήχους σαν παραζαλισμένος.

Καιγόμαστε...

Και οι γάτες από το Μακάο μάς ήπιαν όλο το κακάο... και τώρα δεν έχουμε! Δεν έχουμε άλλο κακάοοοοο!...

*

[Σ.τ.Σ.: Αυτή η αφήγηση δεν είναι πραγματική.]

Μια γενική αντάρα;

Χτες έγραφα ένα άρθρο το οποίο δεν θα εμφανιστεί τώρα στο site μου γιατί έχω κάποια άλλα πράγματα να ανεβάσω πριν από αυτό· όμως με αφορμή το συγκεκριμένο άρθρο παρατήρησα κάτι που έχω ξαναπαρατηρήσει πολλές φορές αλλά ποτέ δεν το έχω πλαισιώσει: Σήμερα δεν μπορείς πια να διακρίνεις τάσεις στη διεθνή φανταστική λογοτεχνία.

Παλιότερα, μπορούσες να διακρίνεις κάποιες τάσεις, είτε καλές είτε κακές – και ακόμα και τώρα μπορείς, κοιτάζοντας προς τα πίσω. Έβλεπες, πχ, τις αντιγραφές του Τόλκιν, έβλεπες το “weird” στοιχείο, έβλεπες διάφορα πράγματα. Αρκετά ήταν αρνητικά, και θυμάμαι που παλιότερα πολλοί ενδιαφέρονταν στο Διαδίκτυο ώστε να διαμαρτυρηθούν, κι ακόμα και να προτείνουν εναλλακτικές.

Σήμερα, προσπαθώ να διακρίνω κάποιες σύγχρονες τάσεις στη διεθνή φανταστική λογοτεχνία και αποτυχαίνω οικτρά. Μοιάζει [...]

Ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συναντήσεις στον βυθό…

…αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να βουτάς.

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (8)

Σκελετοκέφαλος αναρχικός που παίζει μποξ με φλεγόμενες γροθιές; Ο Σκέλετορ παλαιστής;

Επιτίθεμαι ή επιτίθομαι

Αυτό ίσως θα έπρεπε να είναι κανονικό άρθρο, όχι ένα απλό blog post, και ίσως να γίνει κάποια στιγμή στο μέλλον. Αλλά, για την ώρα....

Ίσως να έχεις ακούσει ότι το επιτίθομαι είναι λάθος, ότι το σωστό είναι το επιτίθεμαι.

Αυτό είναι το λάθος. Και τα δύο ρήματα είναι σωστά. Απλά το επιτίθεμαι θεωρείται “επισήμως” σωστό, γι’αυτό και ακούγεται ότι είναι και αντικειμενικά σωστό. Η βασική του διαφορά από το επιτίθομαι είναι ότι το επιτίθεμαι είναι αρχαία ελληνική λέξη. Είναι η καθαρή αρχαία ελληνική λέξη: επί + τίθεμαι. Και από αυτή την άποψη, ναι, είναι σωστότερο, γιατί το επιτίθομαι είναι, ουσιαστικά, παραφθορά.

Ή εξέλιξη.

Σκέψου μόνο πόσες αρχαιοελληνικές λέξεις χρησιμοποιούνται σήμερα εξελιγμένες, διαφοροποιημένες, σύγχρονες. Οι λέξεις αλλάζουν, δεν μένουν ίδιες μέσα στους [...]

Η ζέστη της σαύρας

Ψηνόμαστε... Ψηνόμαστε!...

*

Η σαύρα είναι πραγματική, παρεμπιπτόντως. Από βιτρίνα μαγαζιού. Σαν σκύλος στο μέγεθος. Σε τρώει ζωντανό... άμα ξεμαστουρώσει.

Σαύρα λα βιτρινέ.

Να γιατί πρέπει να λατρεύεις τους φανταστικούς κόσμους

Διάφοροι, ανάμεσα στους οποίους και αρκετοί γνωστοί συγγραφείς φαντασίας, θεωρούν ότι το worldbuilding, το να πλάθεις φανταστικούς κόσμους, είναι κάτι το άχρηστο, ίσως και παιδαριώδες. Προσωπικά διαφωνώ. Πιστεύω ότι κι αυτό είναι μια μορφή τέχνης, αν και μια τέχνη που έχει εξελιχτεί τις τελευταίες δεκαετίες, όχι σαν τις άλλες που υπάρχουν από πιο παλιά. Έχω γράψει κι ένα ολόκληρο άρθρο για το θέμα πριν από κάμποσο καιρό (αλλά ακόμα με βρίσκει σύμφωνο).

Παρ’όλ’ αυτά δεν κάθομαι ποτέ να φτιάξω έναν ολόκληρο φανταστικό κόσμο. Σοβαρά. Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να θυμηθώ ούτε μία φορά που να το έχω κάνει.

Μα τι λες; μπορεί κάποιος να απορήσει. Έχεις παλαβώσει τώρα, στη “γεροντική” σου ηλικία; Το Θρυμματισμένο Σύμπαν από μόνο του είναι τόσοι κόσμοι – χωρίς να υπολογίζει κανείς και τους άλλους!

Κι όμως. Ποτέ [...]

 

Επίσης . . .

Το Δυναμικό Φανταστικό Σκηνικό


Αρκετοί φανταστικοί κόσμοι δεν αλλάζουν, ή αλλάζουν λίγο. Είναι αρκετά φιξαρισμένοι, θα έλεγες. Γνωρίζουμε τι υπάρχει εκεί και τι δεν υπάρχει, και αποκεί και πέρα οι μόνες αλλαγές είναι, ίσως, στην πολιτική σκηνή του κόσμου, ή στο πώς εξελίσσονται κάποιες καταστάσεις. Αλλά ο κόσμος ο ίδιος, κατά βάση, δεν αλλάζει. Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι υπάρχουν αυτές οι φανταστικές φυλές, αυτά τα φανταστικά όντα, αυτά τα είδη μαγείας ή τεχνολογίας, και τέλος. Μεταβάλλονται μόνο οι σχέσεις μεταξύ αυτών – όπως αν ένα βασίλειο γκρεμιστεί ή αν μια καινούργια πόλη ιδρυθεί. Σε πολλές περιπτώσεις, δε, ακόμα κι αυτό δεν συμβαίνει, ή συμβαίνει πολύ διστακτικά, πολύ επιφυλακτικά. Κάποιες αυτοκρατορίες είναι πάντα εκεί, κάποια βασιλεία υπήρχαν και θα υπάρχουν. Μερικές φορές αυτό ισχύει και για κάποιους χαρακτήρες μέσα στις φανταστικές ιστορίες· μοιάζουν κι αυτοί φιξαρισμένοι στο φανταστικό σκηνικό, σαν να είναι μέρος του.

Το πιο συνηθισμένο, πάντως, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το πολιτικό σκηνικό να αλλάζει αλλά τίποτα σχετικά με τη φύση του κόσμου. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό – έχει μια συγκεκριμένη αισθητική – και θα μπορούσες να πεις και ότι είναι, κατά κάποιο τρόπο, ρεαλιστικό – δηλαδή, ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στον κόσμο μας, στη δική μας πραγματικότητα.

Ή, μήπως, όχι;

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Νοεμβρίου (12/11)


Χάρτης με τους αρχαίους ρωμαϊκούς δρόμους, εικόνες από το Bummer California, LocalSend (ασφαλή αποστολή αρχείων τοπικά), Sean Andrew Murray. Η Ιρλανδία καθιερώνει τη χορήγηση μισθού σε δημιουργούς, το Beowulf του Lynd Ward, Greek TV Live, The White Company του Arthur Conan Doyle. «Η πόλη των μαγισσών», Space Type Generator, ερωτικές ταινίες τρόμου. Halloween με Ε.Φ. από το ’70· The Sword of Shannara και αντιγραφές του Τόλκιν· The Fall of Mercury της Leslie F. Stone· Sean Connery και Zardoz. Ο άνθρωπος είναι το ζώο που ονειρεύεται.

 

Περί Γραφής: Νοοτροπίες Διορθώσεων


Πώς πρέπει να μάθεις να σκέφτεσαι προτού ξεκινήσεις να διορθώνεις τα κείμενά σου

Νομίζω πως έχω ήδη γράψει σε κάποιο άλλο άρθρο (δεν θυμάμαι ποιο, αυτή τη στιγμή) ότι η τακτική μου με τις διορθώσεις είναι η εξής: να γράφω ένα κομμάτι (κάποιες σελίδες, ίσως ένα κεφάλαιο) και μετά να το διορθώνω· και όταν έχω τελειώσει όλο το βιβλίο, να το διορθώνω πάλι από την αρχή. Αυτή η τελευταία διόρθωση – αν και, ίσως, η λιγότερο σημαντική – είναι και η πιο κουραστική για εμένα, γιατί (α) θέλω να τη βγάλω σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν θέλω να αργήσω πολύ· (β) ασχολούμαι με λεπτομέρειες ουσιαστικά, τα βασικά τα έχω ήδη διορθώσει· και (γ) η συνεχόμενη εστίαση της προσοχής για πολλές ημέρες επάνω σε ένα κείμενο δημιουργεί μεγαλύτερη κόπωση από τη συνεχόμενη χειρονακτική εργασία.

Αλλά αυτή είναι απλώς η τακτική που ακολουθώ, και σ’αυτό το άρθρο την αναφέρω μόνο. Εκείνο για το οποίο θέλω να μιλήσω εδώ είναι η νοοτροπία με την οποία κάνει (πρέπει να κάνει;) κάποιος τις διορθώσεις σε ένα λογοτεχνικό κείμενο. Και αναφέρομαι, κυρίως, στον συγγραφέα τον ίδιο, όχι σε διορθωτή. Για τον διορθωτή τα πράγματα πιθανώς να είναι αλλιώς – πιο επαγγελματικά, πιο ουδέτερα. Για τον συγγραφέα, όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο ουδέτερα, και όταν ξαναβλέπει ένα κείμενο που έχει γράψει μπορεί – ανάλογα και με την ιδιοσυγκρασία του – να βλέπει πολλά. Μπορεί να βλέπει ακόμα και φαντάσματα – το οποίο είναι πολύ συνηθισμένο· δεν αστειεύομαι.

Γι’αυτό είναι πολύ σημαντική η νοοτροπία με την οποία κάνει κανείς διορθώσεις, ασχέτως τι τακτική ακολουθεί. Μπορεί κάποιος να μην ακολουθεί τη δική μου τακτική· μπορεί να το γράφει όλο μονοκοπανιά και μετά να το διορθώνει από την αρχή. Ή μπορεί να το γράφει λίγο-λίγο διορθώνοντάς το στην πορεία. Δεν έχει σημασία αυτό. Όλα είναι, κατά βάθος, σωστά. Μεγαλύτερη σημασία έχει η νοοτροπία για τις διορθώσεις.

Και δεν υπάρχει μόνο μία νοοτροπία· υπάρχουν πολλές. Θα αναφέρω μερικές που θεωρώ καλές, και μερικές που πιστεύω ότι έχουν ενδιαφέρον.

Δύο ακραίες καταστάσεις που πλήττουν τους συγγραφείς είναι οι εξής: Από τη μια, να βαριούνται να το διορθώσουν και να το αφήνουν όπως είναι· από την άλλη, να σκαλώνουν και να το κοιτάνε επ’άπειρον, αγωνιώντας ότι πάντα κάτι δεν πάει καλά, ποτέ δεν είναι αρκετά σωστό.

[Συνέχισε να διαβάζεις]