Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
7 / 2022

Το πρόβλημα είναι δικό μας

Πρόσφατα διάβαζα δύο άρθρα από το περιοδικό Ο Αναγνώστης τα οποία μιλάνε γιατί στο εξωτερικό δεν διαβάζουν τους Έλληνες λογοτέχνες. Το ένα είναι αυτό εδώ, του Νίκου Μάντη, που λέει ότι σίγουρα δεν μας διαβάζουν και προσπαθεί να εντοπίσει το γιατί. Το άλλο είναι αυτό, του Αλέξη Πανσέληνου, που αμφισβητεί ότι δεν μας διαβάζουν καθώς και άλλα πράγματα που αναφέρει το πρώτο άρθρο.

Και τα δύο εμένα μού φαίνονται ενδιαφέροντα άρθρα.

Και με τα δύο εν μέρει συμφωνώ εν μέρει διαφωνώ.

Πραγματικά, δεν μπορώ ν’αποφασίσω. Αλλά ένα πράγμα θεωρώ βέβαιο: τα πράγματα εδώ με τη λογοτεχνία πάνε χάλια.

Γιατί;

Έχουμε κακούς λογοτέχνες; Όχι, δεν νομίζω ότι είναι καθόλου αυτό.

Αλλά προτού πω μερικές δικές μου σκέψεις σχετικά με το γιατί της υπόθεσης, θα πω το εξής: Το βλέπουμε, όπως πάντα, τελείως ελληνοκεντρικά [...]

Επικές φανφάρες

Έβλεπα τα δύο τρέιλερ που έχουν κυκλοφορήσει για το The Rings of Power, τη νέα σειρά που θα παίξει το Amazon η οποία είναι πρόλογος του The Lord of the Rings – ή, μάλλον, όχι ακριβώς «πρόλογος»· απλά διαδραματίζεται στην παλιά εποχή της Μέσης Γης, του φανταστικού κόσμου του Τόλκιν.

Τα δύο τρέιλερ είναι αυτά:

Παρακολουθώντας τα, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν: Επικές φανφάρες.

Ναι, ξέρω, βλασφημία για τα ιερά του Τόλκιν, όμως δε νομίζω πως θα είμαι ο μόνος που πια έχει βαρεθεί τα βαρύγδουπα «επικά» τρέιλερ που στις μέρες μας είναι... σχεδόν όλα τα τρέιλερ, βασικά: ακόμα και για ταινίες που δεν είναι επικής φαντασίας.

Και δεν λέω πως τα παλιά τρέιλερ ήταν καλύτερα. Κι αυτά είχαν τα δικά τους. Ορισμένα, δε, κυμαίνονταν στα όρια του αστείου.

Αλλά αυτές οι σημερινές επικές φανφάρες είναι το κάτι άλλο!

Πιάσε [...]

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (137)

Καταπληκτικές δαιμονικές γοργόνες στους τοίχους της Αθήνας.

Κάντε κλικ επάνω στην κάθε εικόνα για να δείτε την επόμενη.

Συμβουλές του αέρα

Στη BookPress έχουν βάλει ένα άρθρο με τις οκτώ συμβουλές του Frank Herbert, δημιουργού του Dune.

Η τελευταία από αυτές είναι η εξής:

Ο στόχος του συγγραφέα είναι να πει μια καλή ιστορία:

«Η δουλειά ενός συγγραφέα είναι να καταβάλλει τις μέγιστες προσπάθειές του ώστε ο αναγνώστης να συνεχίσει να διαβάζει. Αυτό πρέπει να σκέφτεστε καθώς γράφετε. Μην σκέφτεστε τα χρήματα, μην σκέφτεστε την επιτυχία· επικεντρωθείτε στην ίδια την ιστορία - μην σπαταλάτε την ενέργειά σας σε οτιδήποτε άλλο. Αυτό μονάχα καθορίζει αν έχεις κάνει καλά τη δουλειά σου ως συγγραφέας. Αν δεν σκέφτεστε με αυτόν τον τρόπο, θα αποτύχετε».

Τρομερό, έτσι;

Πέρα από το ότι προσωπικά συμφωνώ σχεδόν απόλυτα, στις μέρες μας τουλάχιστον είναι κάτι που δεν ισχύει, κάτι που το «επίσημο» αφήγημα για το πώς πρέπει να είναι ο συγγραφέας [...]

Ουρλιαχτά δαιμόνων

Όσοι δεν έχετε δει το Cry of the Banshee πρέπει να το δείτε. Όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Απόψε, εν ανάγκη. Είναι θέμα ζωής και θανάτου· δεν με πιστεύετε;

Το είδα τις προάλλες και έπαθα την πλάκα μου. Και έχω καιρό να το πάθω αυτό από ταινία. Η συγκεκριμένη μπορεί να είναι λίγο παλιά αλλά είναι σκάλες ανώτερη από πολλές καινούργιες, και σε ατμόσφαιρα και σε σενάριο και σε σκηνοθεσία.

Το κλίμα είναι απόλυτα μεσαιωνικό. Κάτι που αμέσως καταλαβαίνεις από την αρχή κιόλας, από τους τίτλους, από τα σκιτσάκια που δείχνει εκεί.

Η ατμόσφαιρα είναι αυτό που έχουμε συνηθίσει για τον Μεσαίωνα, το πολύ σκληρό όμως: διαφθορά στους ευγενείς, ιεροεξεταστές που κυνηγάνε τον κόσμο με το παραμικρό, δοξασίες και δεισιδαιμονίες, σκοτεινά δάση, δαίμονες και μάγισσες, η «παλιά θρησκεία», και τα λοιπά. Αλλά εδώ η μαγεία είναι [...]

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (136)

Μεθύστακες των τοίχων.

Πολύ βαρύ μέταλλο

Πριν από χρόνια είχα δει την κλασική ταινία Heavy Metal, και τώρα είπα να την ξαναδώ γιατί είχα σκοπό να δω και την επόμενη (που δεν την είχα ξαναδεί).

Η αρχική ταινία μού άρεσε όπως και τότε. Έχει κάτι το τελείως τρελό, τελείως σουρεαλιστικό, έτσι όπως συνδέει διάφορες ιστορίες που η σύνδεση μεταξύ τους είναι μικρή έως ελάχιστη πέρα από εκείνο το «κακό αντικείμενο» που όλοι θέλουν να αποκτήσουν αλλά ποτέ δεν εξηγείται τι ακριβώς είναι ή τι ακριβώς κάνει. Είναι, περισσότερο, μια δικαιολογία, ένα MacGuffin, για να δημιουργείται η πλοκή. Και οι ιστορίες που βλέπουμε να διαδραματίζονται είναι ένα πράγμα σαν slice of life (αν και όχι ακριβώς). Είναι σαν κάποιος να έχει κάνει ένα γιγάντιο κολάζ μέσα στον χώρο και στον χρόνο, αποτελούμενο από γεγονότα, από μικρές ιστορίες, όλες φαντασίας ή επιστημονικής φαντασίας, που κυμαίνονται [...]

Κόκκινη Άμμος

(Αυτό το post είναι συνέχεια από το προηγούμενο.)

Και ενώ περιδιάβαινα σε ατελείωτες παραλίες, τι θυμήθηκα; Το Vermilion Sands του Ballard, φυσικά. Το είχα διαβάσει το 2012 και δεν θυμόμουν πια πολλά για αυτό πέρα από τη γενική ιδέα: μια ατέρμονη παραλία με παράξενες τοποθεσίες, κάπου στον κόσμο μας, αλλά με μια πελώρια δόση σουρεαλισμού. Το βιβλίο αποτελείται από διηγήματα που το μόνο που τα συνδέει μεταξύ τους είναι ο κοινός φανταστικός κόσμος.

Από καιρό ήθελα να ξαναδιαβάσω το Vermilion Sands. Γιατί όχι τώρα;

Έχω αρχίσει να το ξαναδιαβάζω και νομίζω πως το εκτιμώ περισσότερο από τότε που το είχα διαβάσει για πρώτη φορά. Τα σκηνικά είναι μαγευτικά, οι ιδέες τρελές, οι πλοκές περίεργες. Τα πάντα πολύ όμορφα και σουρεαλιστικά – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν συμβαίνουν και φριχτά πράγματα μέσα στις ιστορίες. [...]

Επιστροφή στα μαξιλάρια

Τις προηγούμενες δύο εβδομάδες ήμουν σ’ένα νησί (δεν λέω ποιο για να μη θεωρηθεί ότι προσπαθώ να διαφημίσω ή να σχολιάσω) και, γυρίζοντας στην Αθήνα, παρατήρησα εκείνο που παρατηρούσα πάντα, από μικρός: είναι σαν από τα σκληρά να πέφτεις στα μαλακά.

Η ατμόσφαιρα του νησιού είναι άγρια (χωρίς αυτό να είναι κακό). Εδώ, στην Αττική, με το που έρχεσαι, νιώθεις λες και σ’έχουν περιβάλλει με μαλακά μαξιλάρια. (Ίσως γι’αυτό να είμαστε σαν μαστουρωμένοι;) Το κλίμα είναι μαλακό. Αλλά και τα δύο μού αρέσουν: και το μαλακό και το σκληρό. Έχουν μια τελείως διαφορετική αίσθηση.

Και όσοι πιστεύουν ότι η Αθήνα είναι «κόλαση», δεν συμφωνώ μαζί τους. Πάω στοίχημα ότι δεν βαδίζουν μακρινές αποστάσεις μέσα στην Αθήνα. Η Αθήνα είναι ο απόλυτος αστικός λαβύρινθος: ατελείωτος, πάντα υπάρχουν μέρη για να εξερευνήσεις. Πώς να [...]

 

Επίσης . . .

Το Δυναμικό Φανταστικό Σκηνικό


Αρκετοί φανταστικοί κόσμοι δεν αλλάζουν, ή αλλάζουν λίγο. Είναι αρκετά φιξαρισμένοι, θα έλεγες. Γνωρίζουμε τι υπάρχει εκεί και τι δεν υπάρχει, και αποκεί και πέρα οι μόνες αλλαγές είναι, ίσως, στην πολιτική σκηνή του κόσμου, ή στο πώς εξελίσσονται κάποιες καταστάσεις. Αλλά ο κόσμος ο ίδιος, κατά βάση, δεν αλλάζει. Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι υπάρχουν αυτές οι φανταστικές φυλές, αυτά τα φανταστικά όντα, αυτά τα είδη μαγείας ή τεχνολογίας, και τέλος. Μεταβάλλονται μόνο οι σχέσεις μεταξύ αυτών – όπως αν ένα βασίλειο γκρεμιστεί ή αν μια καινούργια πόλη ιδρυθεί. Σε πολλές περιπτώσεις, δε, ακόμα κι αυτό δεν συμβαίνει, ή συμβαίνει πολύ διστακτικά, πολύ επιφυλακτικά. Κάποιες αυτοκρατορίες είναι πάντα εκεί, κάποια βασιλεία υπήρχαν και θα υπάρχουν. Μερικές φορές αυτό ισχύει και για κάποιους χαρακτήρες μέσα στις φανταστικές ιστορίες· μοιάζουν κι αυτοί φιξαρισμένοι στο φανταστικό σκηνικό, σαν να είναι μέρος του.

Το πιο συνηθισμένο, πάντως, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το πολιτικό σκηνικό να αλλάζει αλλά τίποτα σχετικά με τη φύση του κόσμου. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό – έχει μια συγκεκριμένη αισθητική – και θα μπορούσες να πεις και ότι είναι, κατά κάποιο τρόπο, ρεαλιστικό – δηλαδή, ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στον κόσμο μας, στη δική μας πραγματικότητα.

Ή, μήπως, όχι;

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Νοεμβρίου (12/11)


Χάρτης με τους αρχαίους ρωμαϊκούς δρόμους, εικόνες από το Bummer California, LocalSend (ασφαλή αποστολή αρχείων τοπικά), Sean Andrew Murray. Η Ιρλανδία καθιερώνει τη χορήγηση μισθού σε δημιουργούς, το Beowulf του Lynd Ward, Greek TV Live, The White Company του Arthur Conan Doyle. «Η πόλη των μαγισσών», Space Type Generator, ερωτικές ταινίες τρόμου. Halloween με Ε.Φ. από το ’70· The Sword of Shannara και αντιγραφές του Τόλκιν· The Fall of Mercury της Leslie F. Stone· Sean Connery και Zardoz. Ο άνθρωπος είναι το ζώο που ονειρεύεται.

 

Περί Γραφής: Νοοτροπίες Διορθώσεων


Πώς πρέπει να μάθεις να σκέφτεσαι προτού ξεκινήσεις να διορθώνεις τα κείμενά σου

Νομίζω πως έχω ήδη γράψει σε κάποιο άλλο άρθρο (δεν θυμάμαι ποιο, αυτή τη στιγμή) ότι η τακτική μου με τις διορθώσεις είναι η εξής: να γράφω ένα κομμάτι (κάποιες σελίδες, ίσως ένα κεφάλαιο) και μετά να το διορθώνω· και όταν έχω τελειώσει όλο το βιβλίο, να το διορθώνω πάλι από την αρχή. Αυτή η τελευταία διόρθωση – αν και, ίσως, η λιγότερο σημαντική – είναι και η πιο κουραστική για εμένα, γιατί (α) θέλω να τη βγάλω σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν θέλω να αργήσω πολύ· (β) ασχολούμαι με λεπτομέρειες ουσιαστικά, τα βασικά τα έχω ήδη διορθώσει· και (γ) η συνεχόμενη εστίαση της προσοχής για πολλές ημέρες επάνω σε ένα κείμενο δημιουργεί μεγαλύτερη κόπωση από τη συνεχόμενη χειρονακτική εργασία.

Αλλά αυτή είναι απλώς η τακτική που ακολουθώ, και σ’αυτό το άρθρο την αναφέρω μόνο. Εκείνο για το οποίο θέλω να μιλήσω εδώ είναι η νοοτροπία με την οποία κάνει (πρέπει να κάνει;) κάποιος τις διορθώσεις σε ένα λογοτεχνικό κείμενο. Και αναφέρομαι, κυρίως, στον συγγραφέα τον ίδιο, όχι σε διορθωτή. Για τον διορθωτή τα πράγματα πιθανώς να είναι αλλιώς – πιο επαγγελματικά, πιο ουδέτερα. Για τον συγγραφέα, όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο ουδέτερα, και όταν ξαναβλέπει ένα κείμενο που έχει γράψει μπορεί – ανάλογα και με την ιδιοσυγκρασία του – να βλέπει πολλά. Μπορεί να βλέπει ακόμα και φαντάσματα – το οποίο είναι πολύ συνηθισμένο· δεν αστειεύομαι.

Γι’αυτό είναι πολύ σημαντική η νοοτροπία με την οποία κάνει κανείς διορθώσεις, ασχέτως τι τακτική ακολουθεί. Μπορεί κάποιος να μην ακολουθεί τη δική μου τακτική· μπορεί να το γράφει όλο μονοκοπανιά και μετά να το διορθώνει από την αρχή. Ή μπορεί να το γράφει λίγο-λίγο διορθώνοντάς το στην πορεία. Δεν έχει σημασία αυτό. Όλα είναι, κατά βάθος, σωστά. Μεγαλύτερη σημασία έχει η νοοτροπία για τις διορθώσεις.

Και δεν υπάρχει μόνο μία νοοτροπία· υπάρχουν πολλές. Θα αναφέρω μερικές που θεωρώ καλές, και μερικές που πιστεύω ότι έχουν ενδιαφέρον.

Δύο ακραίες καταστάσεις που πλήττουν τους συγγραφείς είναι οι εξής: Από τη μια, να βαριούνται να το διορθώσουν και να το αφήνουν όπως είναι· από την άλλη, να σκαλώνουν και να το κοιτάνε επ’άπειρον, αγωνιώντας ότι πάντα κάτι δεν πάει καλά, ποτέ δεν είναι αρκετά σωστό.

[Συνέχισε να διαβάζεις]