Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
19 / 11 / 2020

Χτες ανέβασα ανανεωμένα αρχεία για το Αίμα των Κατοίκων της (τόμος 1 & 2). Ο λόγος ήταν ένα ορθογραφικό λάθος που, μαζικά, διόρθωσα μέσα στο κείμενο. Η λέξη αερόνυχας (ένα είδος μικρού ελικοπτέρου της Μοργκιάνης) έγινε αερώνυχας.

Πρόσεξα αυτό το λάθος επειδή τώρα γράφω πάλι ένα βιβλίο που διαδραματίζεται στη Μοργκιάνη – τον φανταστικό κόσμο όπου διαδραματίζεται και το Αίμα των Κατοίκων της – και κοίταζα τις παλιές μου σημειώσεις. Γιατί, όμως, να είναι λάθος η λέξη αερόνυχας; Αν παρατηρήσεις παρόμοιες λέξεις θα δεις ότι γράφονται με -ω-, όπως γαμψώνυχος ή παρωνυχίδα. Στις σύνθετες λέξεις, το -ο- που βρίσκεται στην αρχή του δεύτερου συνθετικού γίνεται -ω- συνήθως. Αυτό στα Νέα Ελληνικά ίσως θα έπρεπε να είχε απλοποιηθεί, να είχε γίνει πάντα -ο-, γιατί δεν βλέπω και καμιά ουσιαστική χρησιμότητα στο -ω-· όμως ακόμα εξακολουθεί να υφίσταται.

Πράγμα που αποτελεί δείγμα του πόσο σύνθετη είναι η ελληνική γλώσσα και πόσο εύκολο είναι να γίνει λάθος, ειδικά αν φτιάχνεις δικές σου λέξεις, αλλά όχι μόνο. Στα αγγλικά, για παράδειγμα, αν θες να φτιάξεις μια νέα σύνθετη λέξη, απλά κολλάς δυο άλλες λέξεις μαζί, και τέλος. Πχ, η λέξη αερώνυχας θα ήταν airclaw, υποθέτω. Στα ελληνικά, ακόμα και όταν η περίπτωση είναι σχετικά απλή, πάλι πρέπει οι λέξεις να αλλάξουν λίγο. Πχ, μικρομέγαλος: δεν είναι μιρκόσμεγάλος· κάνεις τουλάχιστον μια μικρή αλλαγή. Και σε άλλες περιπτώσεις τα πράγματα μπορεί να είναι ακόμα πιο πολύπλοκα. Πχ, η λέξη εφημερίδα. Είναι επί + ημερίδα. Βλ. σχετικό άρθρο μου για τις δασείες στις λέξεις και θα καταλάβεις γιατί το επί γίνεται εφ.

Όλα αυτά, βέβαια, κάνουν την ελληνική γλώσσα υπέροχη. Όμως κάνουν, επίσης, τις πιθανότητες να γίνει λάθος μεγαλύτερες. Αν και δεν το έχω ερευνήσει το θέμα, πάω στοίχημα ότι τα τυπογραφικά λάθη στα ελληνικά κείμενα πρέπει να είναι τουλάχιστον 15% περισσότερα από τα τυπογραφικά λάθη στα αγγλικά κείμενα. Σκέψου μόνο τις πτώσεις των λέξεων και τις περιπτώσεις και υποπεριπτώσεις που έχουμε στα ελληνικά. Μέσα σε όλα αυτά, πόσο πιθανό είναι να γίνει κάποιο λάθος εκ παραδρομής; Πολύ πιθανό. Και δεν μπορούν να ελεγχθούν με αυτόματα προγράμματα, γιατί τα περισσότερα δεν είναι ένα οποιοδήποτε λάθος αλλά έχει να κάνει με τη σύνταξη και το νόημα μέσα στο κείμενο, όπως για παράδειγμα αν ένα στο τέλος μια λέξης γραφτεί κατά λάθος -οι.

 

 

Επίσης . . .

Περί Γραφής: Και Περί Πλοκής


Το μυθιστόρημα με, και χωρίς, πλοκή

Εκείνο που συνήθως ακούς για τα μυθιστορήματα – ή για τις ταινίες, ή για οποιοδήποτε αφηγηματικό έργο – αλλά κυρίως για τα μυθιστορήματα – είναι ότι έχουν πλοκή. Η πλοκή είναι μια σειρά από γεγονότα μέσα στην αφήγηση τα οποία ξεκινούν από την αρχή της ιστορίας και συνεχίζονται, το ένα κατόπιν του άλλου, με τέτοιο τρόπο ώστε να φτάνουμε σε μια κατάληξη που βγάζει κάποιο νόημα βάσει του πώς είναι δομημένη η ιστορία.

Για παράδειγμα, αν γράφεις ένα παραμύθι όπου ένας ιππότης ξεκινά να σώσει μια πριγκίπισσα από έναν δράκο, περιμένεις ότι στο τέλος ο ιππότης ή θα σώσει την πριγκίπισσα από τον δράκο ή (πολύ πιο απίθανο) θα σκοτωθεί από τον δράκο. Από την αρχή ώς το τέλος, όμως, θα υπάρξουν κάποια γεγονότα που θα είναι το ταξίδι του ιππότη προς τον δράκο. Αυτή είναι η πλοκή. Τα γεγονότα αυτά οδηγούν, το ένα μετά το άλλο, τον ιππότη προς τον δράκο – είτε ως εμπόδια που πρέπει να υπερβεί είτε ως συναπαντήματα που τον βοηθούν να φτάσει στον προορισμό του – και το φινάλε περιμένουμε να είναι η συνάντηση με τον δράκο, και με την πριγκίπισσα.

Σίγουρα, δεν περιμένουμε ότι ο ιππότης, καθώς ταξιδεύει, θα πέσει από το άλογό του, θα κατρακυλήσει σ’ένα γκρεμό, θα σπάσει το κεφάλι του, και θα σκοτωθεί.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Μαρτίου (19/3)


>| Ένα Μπαούλο γεμάτο παλιά ελληνικά κόμιξ (pdf) & Ιστορίες με παράξενες και μαγικές γραφομηχανές & Πρόβλεψη από το 1963 για τα κινητά & Η πριγκίπισσα που δολοφονήθηκε από κουνούπι & Τεράστια συλλογή με street art του Banksy & Μάθε να ζωγραφίζεις μια ψυχεδελική οφθαλμαπάτη & Ένα μαγευτικό εργοστάσιο ηλιακής ενέργειας & Valentine Hugo (σουρεαλιστική τέχνη) & Retro-Forteana (blog για τα παράξενα του παρελθόντος) & Laurence Schwinger (φανταστική τέχνη) & Άρθουρ Μάχεν & Stephen Fabian (μακάβρια ζωγραφική βασισμένη στον Lovecraft) & Το Dune του Jodorowsky & Ο Μιχαήλ Άγγελος της δερματοστιξίας στη Βικτοριανή Εποχή & Συνέντευξη του Frank Herbert (Dune) από το 1969 & Fletcher Hanks (1939-1941), outsider comic book artist & Spencer Hansen (τρελή τέχνη) |<

 

Ψυχολογώντας τον Συγγραφέα


Τι «δείχνει» αυτό, ή εκείνο, ή το άλλο, από το βιβλίο του;

Ίσως αυτό να είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στις μέρες μας: το να προσπαθούμε να ψυχολογήσουμε τον συγγραφέα (παλιότερο ή σύγχρονο) από αυτά που έχει γράψει. Το να προσπαθούμε να καταλάβουμε κάτι γι’αυτόν, για την προσωπικότητά του, για τη ζωή του, για τα βίτσια του – για το οτιδήποτε δεν θα έπρεπε κανονικά να μας ενδιαφέρει, γιατί μπορεί και να ήταν προσωπικό δεδομένο, ουσιαστικά.

Πολύ συχνά πέφτουμε έξω. Κάνουμε τραγικά λάθη. Τραγελαφικά, ορισμένες φορές.

Διότι η αλήθεια είναι ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να ψυχολογήσεις τον συγγραφέα από αυτά που γράφει. Ειδικά τον συγγραφέα λογοτεχνίας. Δεν αναφέρομαι σε αρθρογράφους, δημοσιογράφους, δοκιμιογράφους, και λοιπούς. Μιλάω μόνο για λογοτέχνες. Δεν είναι καθόλου εύκολο να τους ψυχολογήσεις από τα γραφόμενά τους, να καταλάβεις πράγματα γι’αυτούς.

Μα, είναι δυνατόν; Από όσα γράφει ο άλλος δεν φαίνεται κάτι για εκείνον;

[Συνέχισε να διαβάζεις]