Χτες ανέβασα ανανεωμένα αρχεία για το Αίμα των Κατοίκων της (τόμος 1 & 2). Ο λόγος ήταν ένα ορθογραφικό λάθος που, μαζικά, διόρθωσα μέσα στο κείμενο. Η λέξη αερόνυχας (ένα είδος μικρού ελικοπτέρου της Μοργκιάνης) έγινε αερώνυχας.
Πρόσεξα αυτό το λάθος επειδή τώρα γράφω πάλι ένα βιβλίο που διαδραματίζεται στη Μοργκιάνη – τον φανταστικό κόσμο όπου διαδραματίζεται και το Αίμα των Κατοίκων της – και κοίταζα τις παλιές μου σημειώσεις. Γιατί, όμως, να είναι λάθος η λέξη αερόνυχας; Αν παρατηρήσεις παρόμοιες λέξεις θα δεις ότι γράφονται με -ω-, όπως γαμψώνυχος ή παρωνυχίδα. Στις σύνθετες λέξεις, το -ο- που βρίσκεται στην αρχή του δεύτερου συνθετικού γίνεται -ω- συνήθως. Αυτό στα Νέα Ελληνικά ίσως θα έπρεπε να είχε απλοποιηθεί, να είχε γίνει πάντα -ο-, γιατί δεν βλέπω και καμιά ουσιαστική χρησιμότητα στο -ω-· όμως ακόμα εξακολουθεί να υφίσταται.
Πράγμα που αποτελεί δείγμα του πόσο σύνθετη είναι η ελληνική γλώσσα και πόσο εύκολο είναι να γίνει λάθος, ειδικά αν φτιάχνεις δικές σου λέξεις, αλλά όχι μόνο. Στα αγγλικά, για παράδειγμα, αν θες να φτιάξεις μια νέα σύνθετη λέξη, απλά κολλάς δυο άλλες λέξεις μαζί, και τέλος. Πχ, η λέξη αερώνυχας θα ήταν airclaw, υποθέτω. Στα ελληνικά, ακόμα και όταν η περίπτωση είναι σχετικά απλή, πάλι πρέπει οι λέξεις να αλλάξουν λίγο. Πχ, μικρομέγαλος: δεν είναι μιρκόσμεγάλος· κάνεις τουλάχιστον μια μικρή αλλαγή. Και σε άλλες περιπτώσεις τα πράγματα μπορεί να είναι ακόμα πιο πολύπλοκα. Πχ, η λέξη εφημερίδα. Είναι επί + ημερίδα. Βλ. σχετικό άρθρο μου για τις δασείες στις λέξεις και θα καταλάβεις γιατί το επί γίνεται εφ.
Όλα αυτά, βέβαια, κάνουν την ελληνική γλώσσα υπέροχη. Όμως κάνουν, επίσης, τις πιθανότητες να γίνει λάθος μεγαλύτερες. Αν και δεν το έχω ερευνήσει το θέμα, πάω στοίχημα ότι τα τυπογραφικά λάθη στα ελληνικά κείμενα πρέπει να είναι τουλάχιστον 15% περισσότερα από τα τυπογραφικά λάθη στα αγγλικά κείμενα. Σκέψου μόνο τις πτώσεις των λέξεων και τις περιπτώσεις και υποπεριπτώσεις που έχουμε στα ελληνικά. Μέσα σε όλα αυτά, πόσο πιθανό είναι να γίνει κάποιο λάθος εκ παραδρομής; Πολύ πιθανό. Και δεν μπορούν να ελεγχθούν με αυτόματα προγράμματα, γιατί τα περισσότερα δεν είναι ένα οποιοδήποτε λάθος αλλά έχει να κάνει με τη σύνταξη και το νόημα μέσα στο κείμενο, όπως για παράδειγμα αν ένα -η στο τέλος μια λέξης γραφτεί κατά λάθος -οι.