Φαίνεται πως σύντομα θα δούμε στους κινηματογράφους την καινούργια ταινία Dune. To Dune, για όσους δεν το γνωρίζουν, είναι από τα αγαπημένα μου βιβλία, μαζί με το Amber του Zelazny. Ίσως, μάλιστα, να μου αρέσει περισσότερο από το Amber. Μου άρεσε ακόμα και η παλιά ταινία Dune, αυτή που είχε κάνει ο David Lynch. Εντάξει, είχε τα μειονεκτήματά της – αλλά τι δεν έχει μειονεκτήματα; Είναι μια πολύ ψυχεδελική, πολύ παράξενη ταινία. Τι άλλο να ζητήσεις; Είναι από τις αγαπημένες μου ταινίες.
Τώρα, αυτή την καινούργια ταινία την έχει φτιάξει ο Denis Villeneuve, πράγμα που με ανησυχεί, αλλά ελπίζω να πέσω έξω και να είναι καταπληκτική ταινία.
Μου δόθηκε όμως η ευκαιρία να σκεφτώ όλα εκείνα που δεν μου άρεσαν στο Blade Runner 2049, που επίσης είχε φτιάξει ο κύριος Villeneuve. Είχα κατά νου από παλιά να το σχολιάσω, αλλά όλο κάτι άλλο ήθελα να γράψω και το παραμέριζα, ώσπου ξεχάστηκε. Τώρα το ξαναθυμήθηκα.
Η ταινία ήταν πολύ κακή. Μου κάνει εντύπωση πόσο απροκάλυπτα είχε προωθηθεί, και αυτή και το όνομα του Villeneuve. Ίσως απλά ο Villeneuve να έχει πολλές διασυνδέσεις ικανές να δημιουργούν hype γύρω από τον εαυτό του... Δεν έχω τίποτα εναντίον μου. Αληθινά δεν μπορώ να καταλάβω τι το καλό είχε το Blade Runner 2049. Η ταινία φώναζε από την αρχή ώς το τέλος «Πάρτε με σοβαρά! Είμαι σοβαρή ταινία εγώ! Με βάθος!» Και πώς έδειχνε το «βάθος» της;
Παρουσίαζε πελώριες πόλεις με γιγάντια χτίρια, όλα φτιαγμένα με γραφικά υπολογιστή, αλλά χωρίς καθόλου ανθρώπους. Νεκρές πόλεις όπου συνέχεια έβρεχε...
Οι διάλογοι ήταν τόσο εσκεμμένα αργοί που έμοιαζαν αστείοι. Μιλούσε κάποιος και ο άλλος έκανε τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα να του απάντηση – τουλάχιστον. Έτσι, για να φανεί πόσο βαθύ ήταν το περιεχόμενο. Ασχέτως αν στην πραγματικότητα δεν ήταν.
Προσπαθεί η ταινία να δημιουργήσει συναισθηματική φόρτιση με κάτι σαχλαμάρες όπως το ότι ο πρωταγωνιστής βρίσκει ένα παλιό παιχνίδι που του φέρνει αναμνήσεις.
Η ταινία είναι άσκοπα μεγάλη· θα μπορούσε να διαδραματιζόταν και στον μισό χρόνο, και θα ήταν καλύτερη. Η πλοκή είναι αργοκίνητη χωρίς κανέναν σοβαρό λόγο και, ως εκ τούτου, τελείως βαρετή. Σου δίνει την εντύπωση ότι δεν γίνεται τίποτα το σημαντικό. Μια... κενότητα. Ξέρεις – βάθος, όχι αστεία.
Και στο τέλος τι γίνεται; Πέφτει ένα γερό ξύλο με ένα κακό ρομπότ, και αυτό είναι. Και μετά, στέκονται δύο τύποι μπροστά σε μια ερημιά και φυσάει ο αέρας... και φυσάει ο αέρας... και φυσάει ο αέρας... και φυσάει ο αέρας... και φυσάει ο αέρας... και τελικά ο ένας από τους δύο τύπους λέει κάτι όπως: «Καταιγίδα έρχεται», και ο άλλος, μετά από τουλάχιστον μισό λεπτό άσκοπης σιωπής (για να μην είμαστε και βιαστικοί), απαντά κάτι όπως: «Ναι.» Μιλάμε τώρα για βάθος, γαμώτο. Σοβαρότητα. Όχι αστεία.
Εγώ τέτοιο βάθος δεν το καταλαβαίνω, και καμία σοβαρότητα δεν βλέπω σε κάτι τέτοιο.
Αλλά αναρωτήθηκα: Είναι δυνατόν και η παλιά ταινία Blade Runner να ήταν τόσο χάλια; Είχα χρόνια να τη δω, από πολύ παλιά· και ήμουν πολύ μικρός τότε. Κάθισα, λοιπόν, και την ξαναείδα. Και η ταινία είναι εκπληκτική, από κάθε άποψη, για κάθε εποχή. Καμία σχέση μ’αυτή την πομπώδη, δήθεν βαθιά ανοησία του Villeneuve. Η παλιά ταινία Blade Runner είναι αληθινά βαθιά ταινία, χωρίς να χρειάζεται να κάνει άσκοπες σκηνοθετικές ποζεριές.
Οι πόλεις της είναι ζωντανές πόλεις, τύπου chinatown, ακριβώς όπως υποτίθεται πως είναι οι πόλεις στα περισσότερα cyberpunk σκηνικά. Και από την αρχή ώς το τέλος – ειδικά στο τέλος – υπάρχει μια θεματολογία δημιουργού-και-δημιουργήματος. Σαν να λέμε ανθρώπου-και-Θεού. Σαν να λέμε, πότε το δημιούργημα ξεπερνά τον δημιουργό του, ή αποφασίζει να του εναντιωθεί. Και ο Rutger Hauer είναι φανταστικός στον ρόλο του «κακού» ανδροειδούς. Είναι σαν τον Λούσιφερ. Τον βλέπεις, ειδικά στο τέλος, και σου σηκώνεται η τρίχα κάγκελα. Δεν είναι ένας απλοϊκός κακός, μόνο για να τον σκοτώσει ο πρωταγωνιστής. Και από εκεί – και από άλλα – φαίνεται το βάθος της ταινίας.
Το Blade Runner βασίζεται σε ένα κλασικό θέμα παράνοιας που υπήρχε σε όλες τις εποχές και πιθανώς πάντα θα υπάρχει: ότι ανάμεσά μας, ανάμεσα στους ανθρώπους, υπάρχουν κάποιου που δεν είναι άνθρωποι ακριβώς αλλά είναι ίδιοι με εμάς και εξωφρενικά δύσκολο να τους ξεχωρίσεις. Η ταινία έτσι ξεκινά. Ξεκινά με τη λογική ότι μπορείς να ανιχνεύσεις ποιος είναι μη-πραγματικός άνθρωπος κάνοντας μερικές ψυχολογικές ερωτήσεις. Είναι σαν να παρωδεί αυτούς που πιστεύουν ότι μπορούν να εντοπίσουν τους υποτιθέμενους «sociopaths» με μερικές συνεντεύξεις. Για κάποιους οι «sociopaths» – όποιους τυχαίνει να χαρακτηρίζουν έτσι – είναι οι «μη-άνθρωποι». Το μυαλό τους δεν φτάνει και πολύ μακριά...
Όπως και νάχει, η ταινία είναι βασισμένη σε αυτό το κλασικό θέμα παράνοιας, και αποκεί και πέρα επεκτείνει, και δημιουργεί μια πλοκή με αληθινό ενδιαφέρον, καλούς διαλόγους, και τρομερή ατμόσφαιρα, που σε κρατά κολλημένο ώς τέλος.
Καμία σχέση, δηλαδή, με το Blade Runner 2049.
Και τώρα που ακούω ότι ο Villeneuve έφτιαξε το καινούργιο Dune, φοβάμαι μην έχει κάνει ό,τι έκανε στο Blade Runner. Από το trailer που είδα, όμως, μου φαίνεται ότι πιθανώς το Dune να είναι πολύ καλύτερο. Το εύχομαι. Αν ναι, τότε ίσως να γίνει από τις αγαπημένες μου ταινίες.
(Για οποιαδήποτε τυχαία λάθη φταίει ο δαίμων του πληκτροιοκλογίου.)
