Σκιώδη Παραλειπόμενα

του
Κώστα Βουλαζέρη

Αρχείο | RSS Feed

Αναζήτηση Μυστηριακές ΟντότητεςΠαλιά Ελληνικά Εξώφυλλα

Τυχαία

Μια στιγμή...
8 / 2019

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (9)

Το κέρατό μου γαμώ! Τι είν’ αυτοί οι λεχρίτες που δαγκώνουν τον λαιμό (και το πόδι) της όμορφης κενταυρίνας;

Βγάζεις ολόκληρη ιστορία απ’αυτό το πράγμα άμα θέλεις...

Άσε που δεν είναι “κενταυρίνα” ακριβώς. Οι κένταυροι είθισται να έχουν και χέρια και κορμό, όχι μόνο σώμα αλόγου (ή ελαφιού).

Under Jolly Roger

(Μια επανάληψη από το παλιό blog.)

 

Τι άποψη έχεις για τους πειρατές; Όχι, δεν μιλάω γι’αυτούς του Διαδικτύου· μιλάω για τους παλιούς, κακούς (;) πειρατές που κούρσευαν καράβια. Κι όταν λέω για άποψη δεν εννοώ αν τους συμπαθείς ή όχι· εννοώ πώς τους φαντάζεσαι.

Ο περισσότερος κόσμος νομίζει ότι ο παλιός πειρατής ήταν ένας τύπος με ξύλινο πόδι, γάντζο στο χέρι, καλύπτρα στο ένα μάτι, γελοίο κωνικό καπέλο στο κεφάλι, και παπαγάλο στον ώμο. Ή έναν συνδυασμό από τα άνωθεν τα στοιχεία.

Αυτή η εικόνα του πειρατή έγινε δημοφιλής από το A General History of the Pyrates και ενισχύθηκε τρομερά από τη δημοφιλή κουλτούρα τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά είναι τραγελαφική εικόνα, και καμιά σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα, ή με τη λογική. Είναι πιο πολύ για διακωμώδηση των πειρατών παρά για οτιδήποτε άλλο. Αυτός είναι [...]

Μούντζες

Το να στρέφεις την ανοιχτή σου παλάμη προς κάποιον – να τον μουντζώνεις, κοινώς – νομίζεις ότι είναι σαν να του λες “Στο διάολο!” ή “Άι γαργαλμήσου, μαλθάκλα”, ή κάτι τέτοιο. Σωστά; Νομίζεις ότι είναι σαν να του κάνεις κωλοδάχτυλο. Έτσι;

Ναι. Αλλά το σημάδι της ανοιχτής παλάμης δεν είχε ανέκαθεν αυτή την έννοια. Και ακόμα και σήμερα σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας το ξέρουν. Και στην Ανατολή – ειδικά στο Ιράν και στις Ινδίες, αν δεν κάνω λάθος – φτιάχνουν “μούντζες” επάνω ή γύρω από τις πόρτες των σπιτιών τους, για καλοτυχία ή για να κρατάνε έξω το Κακό.

Και αυτή ήταν η αρχική έννοια της μούντζας, το να στρέφεις την ανοιχτή παλάμη προς κάποιον ή κάτι: να κρατάς μακριά το Κακό. Υποτίθεται ότι αυτή η χειρονομία απομακρύνει μοχθηρά πνεύματα και δαίμονες. Εν ολίγοις, κανονικά, μουντζώνεις κάποιον όταν πιστεύεις [...]

Παράδοξοι αφηγητές και ζωντανά όνειρα

Στη λογοτεχνία, ο αφηγητής, παρότι απαραίτητος – χωρίς αυτόν δεν υφίσταται κείμενο – είναι σχεδόν πάντα μια παραδοξότητα, κάτι που λογικά δεν θα μπορούσε να υπάρχει.

Αν το κείμενο είναι γραμμένο σε 3ο πρόσωπο, ποιος είναι αυτός που ξέρει τις σκέψεις και τις αισθήσεις τόσων άλλων ανθρώπων; Που γνωρίζει τα πάντα για τους πάντες; Και γιατί τα αποκαλύπτει σταδιακά όπως τα αποκαλύπτει;

Αν το κείμενο είναι γραμμένο σε 2ο πρόσωπο, τότε ασ’ το, μιλάμε για ακόμα πιο περίεργη κατάσταση. Ποιος είναι αυτός που σου λέει τι κάνεις εσύ; Κάποιος δαίμονας μέσα από το μυαλό σου;

Αν το κείμενο είναι γραμμένο σε 1ο πρόσωπο και σε ενεστώτα χρόνο – στο τώρα – τότε πώς είναι δυνατόν κάποιος να τα αφηγείται λες κι έγιναν πριν; Είναι σαν να μοιραζόμαστε τη συνείδηση του χαρακτήρα εκείνη την ώρα – [...]

Κακάο στις ερημιές

Μέσα Αυγούστου και η καταραμένη ζέστη είναι απερίγραπτη. Η ερημιά απλώνεται ολόγυρά μας σαν πυρωμένη κουβέρτα με κακές σκέψεις στο μυαλό της να μας κουκουλώσει και να μας πνίξει. Οι προμήθειές μας έχουν τελειώσει, το νερό μας φτάνει επίσης στο τέλος του. Και η μηχανή του τρίκυκλου έχει χαλάσει· οι ήλιοι την έψησαν κι αυτήν, μάλλον. Ούτε ο μηχανοσκόπος, γλιστρώντας με σουρεαλιστικό τρόπο μέσα της, δεν μπορούσε να τη φέρει στα συγκαλά της· έβγαζε συριστικούς ήχους σαν παραζαλισμένος.

Καιγόμαστε...

Και οι γάτες από το Μακάο μάς ήπιαν όλο το κακάο... και τώρα δεν έχουμε! Δεν έχουμε άλλο κακάοοοοο!...

*

[Σ.τ.Σ.: Αυτή η αφήγηση δεν είναι πραγματική.]

Μια γενική αντάρα;

Χτες έγραφα ένα άρθρο το οποίο δεν θα εμφανιστεί τώρα στο site μου γιατί έχω κάποια άλλα πράγματα να ανεβάσω πριν από αυτό· όμως με αφορμή το συγκεκριμένο άρθρο παρατήρησα κάτι που έχω ξαναπαρατηρήσει πολλές φορές αλλά ποτέ δεν το έχω πλαισιώσει: Σήμερα δεν μπορείς πια να διακρίνεις τάσεις στη διεθνή φανταστική λογοτεχνία.

Παλιότερα, μπορούσες να διακρίνεις κάποιες τάσεις, είτε καλές είτε κακές – και ακόμα και τώρα μπορείς, κοιτάζοντας προς τα πίσω. Έβλεπες, πχ, τις αντιγραφές του Τόλκιν, έβλεπες το “weird” στοιχείο, έβλεπες διάφορα πράγματα. Αρκετά ήταν αρνητικά, και θυμάμαι που παλιότερα πολλοί ενδιαφέρονταν στο Διαδίκτυο ώστε να διαμαρτυρηθούν, κι ακόμα και να προτείνουν εναλλακτικές.

Σήμερα, προσπαθώ να διακρίνω κάποιες σύγχρονες τάσεις στη διεθνή φανταστική λογοτεχνία και αποτυχαίνω οικτρά. Μοιάζει [...]

Ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συναντήσεις στον βυθό…

…αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να βουτάς.

Μυστηριακές Οντότητες

Μυστηριακές Οντότητες (8)

Σκελετοκέφαλος αναρχικός που παίζει μποξ με φλεγόμενες γροθιές; Ο Σκέλετορ παλαιστής;

Επιτίθεμαι ή επιτίθομαι

Αυτό ίσως θα έπρεπε να είναι κανονικό άρθρο, όχι ένα απλό blog post, και ίσως να γίνει κάποια στιγμή στο μέλλον. Αλλά, για την ώρα....

Ίσως να έχεις ακούσει ότι το επιτίθομαι είναι λάθος, ότι το σωστό είναι το επιτίθεμαι.

Αυτό είναι το λάθος. Και τα δύο ρήματα είναι σωστά. Απλά το επιτίθεμαι θεωρείται “επισήμως” σωστό, γι’αυτό και ακούγεται ότι είναι και αντικειμενικά σωστό. Η βασική του διαφορά από το επιτίθομαι είναι ότι το επιτίθεμαι είναι αρχαία ελληνική λέξη. Είναι η καθαρή αρχαία ελληνική λέξη: επί + τίθεμαι. Και από αυτή την άποψη, ναι, είναι σωστότερο, γιατί το επιτίθομαι είναι, ουσιαστικά, παραφθορά.

Ή εξέλιξη.

Σκέψου μόνο πόσες αρχαιοελληνικές λέξεις χρησιμοποιούνται σήμερα εξελιγμένες, διαφοροποιημένες, σύγχρονες. Οι λέξεις αλλάζουν, δεν μένουν ίδιες μέσα στους [...]

Η ζέστη της σαύρας

Ψηνόμαστε... Ψηνόμαστε!...

*

Η σαύρα είναι πραγματική, παρεμπιπτόντως. Από βιτρίνα μαγαζιού. Σαν σκύλος στο μέγεθος. Σε τρώει ζωντανό... άμα ξεμαστουρώσει.

Σαύρα λα βιτρινέ.

Να γιατί πρέπει να λατρεύεις τους φανταστικούς κόσμους

Διάφοροι, ανάμεσα στους οποίους και αρκετοί γνωστοί συγγραφείς φαντασίας, θεωρούν ότι το worldbuilding, το να πλάθεις φανταστικούς κόσμους, είναι κάτι το άχρηστο, ίσως και παιδαριώδες. Προσωπικά διαφωνώ. Πιστεύω ότι κι αυτό είναι μια μορφή τέχνης, αν και μια τέχνη που έχει εξελιχτεί τις τελευταίες δεκαετίες, όχι σαν τις άλλες που υπάρχουν από πιο παλιά. Έχω γράψει κι ένα ολόκληρο άρθρο για το θέμα πριν από κάμποσο καιρό (αλλά ακόμα με βρίσκει σύμφωνο).

Παρ’όλ’ αυτά δεν κάθομαι ποτέ να φτιάξω έναν ολόκληρο φανταστικό κόσμο. Σοβαρά. Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να θυμηθώ ούτε μία φορά που να το έχω κάνει.

Μα τι λες; μπορεί κάποιος να απορήσει. Έχεις παλαβώσει τώρα, στη “γεροντική” σου ηλικία; Το Θρυμματισμένο Σύμπαν από μόνο του είναι τόσοι κόσμοι – χωρίς να υπολογίζει κανείς και τους άλλους!

Κι όμως. Ποτέ [...]

 

Επίσης . . .

Πώς Πλάθονται οι Κόσμοι οι Φανταστικοί


Μέθοδοι δημιουργίας

Πολλοί αναρωτιούνται πώς οι συγγραφείς φαντασίας φτιάχνουν φανταστικούς κόσμους γεμάτους περιοχές, παράξενα ονόματα, και ένα σωρό ιδιομορφίες σε σχέση με τον δικό μας κόσμο. Κάποιοι, πάλι, που σκέφτονται να γράψουν φανταστική λογοτεχνία διστάζουν γιατί δεν νομίζουν ότι θα κατάφερναν να φτιάξουν τόσο μεγάλους και πολύπλοκους φανταστικούς κόσμους.

Και υπάρχει και το παράδειγμα του Τολκιν, ο οποίος είχε φτιάξει έναν κόσμο με αρκετά πολύπλοκη μυθολογία και ακόμα και δικές του γλώσσες οι οποίες είναι, πραγματικά, σαν κανονικές γλώσσες. Ορισμένοι επίδοξοι συγγραφείς τρομάζουν από αυτό. Σκέφτονται: Μα πώς να το κάνεις;

Υπάρχει, όμως, και το αντίθετο ρεύμα (όπως ο Michael Moorcock), που ισχυρίζεται ότι δεν χρειάζεται ο φανταστικός κόσμος να είναι πολύπλοκος, ούτε καν λεπτομερειακός: μάλιστα, αυτό είναι κακό. Αλλά ακόμα κι αυτοί οι συγγραφείς πλάθουν διάφορα παράξενα φανταστικά σκηνικά, παρά τα όσα λένε. Απλώς δεν τους ενδιαφέρει να τα καταγράψουν σαν ιστορικά δεδομένα ή σαν να γράφουν τον Οδηγό του Φανταστικού Κόσμου. Για παράδειγμα, ο κόσμος του Elric, του γνωστού ήρωα του Moorcock, είναι αρκετά ευφάνταστος, παρότι ο Moorcock δεν ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με λεπτομέρειες και συστηματική καταγραφή. Όταν βλέπει κάποιος τον κόσμο του Elric – ειδικά κάποιους που δεν ασχολείται με τη φανταστική λογοτεχνία και πολύ – μπορεί να σκεφτεί ότι είναι δύσκολο να επινοήσεις έναν τέτοιο κόσμο, ή μπορεί να απορήσει πώς είναι δυνατόν ένας συγγραφέας να σκεφτεί όλα αυτά τα πράγματα.

Ουσιαστικά, όμως, δεν είναι και τόσο δύσκολο να φτιάξεις όσους φανταστικούς κόσμους θέλεις, αρκεί, βέβαια, να έχεις κάποια φαντασία και δημιουργική διάθεση.

Υπάρχουν δύο τρόποι, κι ένας τρίτος, για να φτιάχνεις φανταστικούς κόσμους – φανταστικά σκηνικά, εν γένει. Ο πρώτος τρόπος είναι αυτός που θα μπορούσαμε να πούμε Από Πάνω Προς τα Κάτω. Ο δεύτερος είναι αυτός που θα μπορούσαμε να πούμε Από Κάτω Προς τα Πάνω. Και ο τρίτος είναι κάτι ανάμεσα στους δύο προαναφερθέντες, και μπορεί να γέρνει λίγο περισσότερο προς τον έναν ή προς τον άλλο.

[Συνέχισε να διαβάζεις]

 

Επιλογές Μαΐου (1/5)


Ζωγραφική φαντασίας | Αρχαία σχέδια στο Περού που απεικονίζουν ψυχεδελικούς χορούς | Μια περγαμηνή του 19ου αιώνα με όλη την ιστορία του κόσμου | Οι 6 αγαπημένοι σουρεαλιστικοί πίνακες του JG Ballard | Ο άνθρωπος που σκότωσε την αναζήτηση του Google | Ψευδο-Βοκάκιος, εβραϊκό pulp fiction, και ο άνθρωπος που ξεπατίκωσε τον Joyce | Η τέχνη της Anna Mond | Ευρωπαϊκός γοτθικός κινηματογράφος | Το Jetpack του James Bond στην ταινία Thunderball | Τα μυστικά των δωματίων απόδρασης (escape rooms) | Οι Γάτες της Κωνσταντινούπολης (Kedi) | Η Μάχη του Clontarf | Συνέντευξη με τον Michael Moorcock | Τα τενεκεδένια ρομπότ στις ταινίες και στον κινηματογράφο | Συνέντευξη με τη Julie Bell | Μια υπεράσπιση του Deathstalker

 

Lud-in-the-Mist, της Hope Mirrlees


Τελειώνοντας αυτό το βιβλίο, είχα πια καταλάβει γιατί θεωρείται κλασικό και καλτ. Είναι ακριβώς το είδος του βιβλίου που μπορεί να θεωρηθεί τέτοιο. Έχει μια διαχρονική ιδιαιτερότητα, και μια γενική παραδοξότητα που γαργαλά τη φαντασία.