ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ

Dray Prescot: από Manhounds of Antares έως Masks of Scorpio
του Alan Burt Akers

 

Πριν από αρκετά χρόνια – συγκεκριμένα, το 2015 – είχα γράψει μια βιβλιοκριτική για τα πρώτα πέντε βιβλία αυτής της απέραντης σειράς.

Αυτά τα πρώτα πέντε βιβλία είναι και τα πιο αδύναμα. Δεν θα επαναλάβω πράγματα που έχω ήδη αναφέρει στην προηγούμενη κριτική, αλλά είναι, σε γενικές γραμμές, αρκετά συνηθισμένες περιπέτειες τύπου sword & planet ανάμεικτο με ηρωική φαντασία, και έχουν πάρα πολλά κλισέ στοιχεία. Για παράδειγμα, ο ήρωας συνέχεια αιχμαλωτίζεται και υποδουλώνεται, αλλά ξεφεύγει και κάνει επανάσταση. Συνέχεια υπάρχει κάποια γυναίκα που προσπαθεί να τον κολάσει, αλλά εκείνος πάντα μένει πιστός στην Πριγκίπισσά του, την οποία σχεδόν ποτέ δεν συναντά. Επίσης, ο ήρωας είναι σχετικά πανίσχυρος: δεν υπάρχει και τίποτα που να μπορεί να του αντισταθεί – εκτός από όταν, από κάποια εξωφρενική συγκυρία, έχει αιχμαλωτιστεί και είναι αλυσοδεμένος.

Γιατί, λοιπόν, να συνεχίσω να διαβάζω αυτή τη σειρά; Γιατί, πέρα από τα κλισέ πράγματα, εκείνα τα πρώτα πέντε βιβλία φαινόταν να κρύβουν μια υπόσχεση ότι κάτι το καταπληκτικό θα ακολουθήσει, ότι είναι κάτι περισσότερο από αυτό που δείχνουν.

Και δεν είχα άδικο, γι’αυτό κιόλας ακόμα διαβάζω τη σειρά με τον Dray Prescot. Και από καιρό ήθελα να γράψω μια βιβλιοκριτική για τα επόμενα βιβλία, όμως όλο το ανέβαλα γιατί δεν ήξερα πόσα να συμπεριλάβω. Είναι πάρα πολλά (αν και το καθένα μικρό), και συνεχώς περίμενα να διαβάσω ένα ακόμα. Αλλά μετά έγιναν πολλά αυτά που είχα διαβάσει και δεν ήμουν σίγουρος ότι θυμόμουν και τόσο καλά τα προηγούμενα ώστε να κάνω βιβλιοκριτική. Όταν έχεις διαβάσει δεκαπέντε-και-βάλε βιβλία, που να θυμάσαι τι ακριβώς γράφει το πρώτο από αυτά τα δεκαπέντε;

Έτσι, δεν έγραφα βιβλιοκριτική.

Τώρα, όμως, συνειδητοποίησα ότι δεν έχει σημασία αν θυμάμαι τις λεπτομέρειες ή όχι. Είναι κάτι το τελείως ανούσιο. Η όλη αίσθηση είναι που μετρά στον κόσμο του Dray Prescot. Αν θέλετε να δείτε τι είναι αυτός ο κόσμος, διαβάστε την παλιά βιβλιοκριτική μου. Εδώ θα πω μόνο ότι, μετά από τα πρώτα πέντε βιβλία, ο κόσμος αποκτά ολοένα και περισσότερες λεπτομέρειες, ολοένα και περισσότερα στοιχεία και δεδομένα. Έχοντας πλέον φτάσει στο 31ο βιβλίο της σειράς, το Masks of Scorpio, νομίζω ότι χρειάζεσαι μάλλον ολόκληρη εγκυκλοπαίδεια για να συμπεριλάβεις όλα αυτά τα στοιχεία του πλανήτη Kregen – και ίσως οι σημειώσεις του συγγραφέα να ήταν όντως σαν εγκυκλοπαίδεια.

Εκείνο που κυρίως με κράτησε, και ακόμα με κρατά, σε τούτη σειρά είναι ο φανταστικός κόσμος της. Είναι σαν ένα ανεξάντλητο μαγικό κουτί που ακατάπαυστα βγάζει θαυμαστά πράγματα. Αναρωτιέμαι πολλές φορές αν ο Alan Burt Akers (Kenneth Bulmer) είχε πέσει σε λάθη ή αντιφάσεις, γράφοντάς τα όλα αυτά. Δεν έχω προσέξει κάτι συγκεκριμένο – δεν τα διαβάζω και τόσο εξονυχιστικά – αλλά είμαι σίγουρος πως κάποια λάθη πρέπει να υπάρχουν. Δεν μπορεί ανθρώπινο μυαλό να συγκρατήσει σωστά τόσες λεπτομέρειες. Ωστόσο, αυτό δεν θα το έλεγα πρόβλημα, σε καμία περίπτωση. Θα το έλεγα μέρος της μαγείας της σειράς του Dray Prescot.

Ο συγγραφέας έχει καταφέρει να πλάσει έναν κόσμο που μοιάζει πραγματικά ζωντανός.

Τα βιβλία αυτά δεν είναι τέλεια (και τι είναι τέλειο, άλλωστε;) από λογοτεχνικής άποψης, και θα μπορούσε, ίσως, κάποιος να τους βρει διάφορα ψεγάδια. Πράγμα, όμως, που μικρή σημασία έχει. Η όλη παραξενοσύνη και καταπληκτικότητα του φανταστικού κόσμου και των περιπετειών του Dray Prescot είναι που σε παρασύρει.

Μερικές φορές κάθομαι και το σκέφτομαι όλο αυτό το σκηνικό και δεν μπορεί να το χωρέσει το μυαλό. Είναι δείγμα αχαλίνωτης και ακατάπαυστης δημιουργικότητας. Το διανοείσαι και λες: Γαμώτο, πώς πέρασαν όλ’ αυτά από το μυαλό του συγγραφέα; Ναι, ακόμα κι εγώ το σκέφτομαι αυτό, ύστερα από τόσους φανταστικούς κόσμους που έχω φτιάξει για τα βιβλία μου. Σε αφήνει άναυδο. Και είναι σημάδι ότι πρόκειται για κάτι το όντως αξιόλογο.

Στα επόμενα βιβλία μετά από τα πρώτα πέντε, ακόμα και πολλά στοιχεία της πλοκής φτιάχνουν. Ή, μάλλον, όχι μόνο φτιάχνουν: οι πλοκές γίνονται τρομερά πρωτότυπες, ιδιοσυγκρασιακές, και λαβυρινθώδεις. Τέρμα τα κλισέ των πρώτων πέντε βιβλίων· δεν υπάρχουν κλισέ αποκεί και πέρα.

Και όταν λέω ότι οι πλοκές είναι λαβυρινθώδεις το εννοώ. Μπορεί κάτι να ξεκινά στο βιβλίο 13 – ο Dray Prescot να συναντά έναν παλιό γνωστό και ξαφνικά να τον χάνει, για παράδειγμα – και μετά αυτό να συνεχίζεται στο βιβλίο 21, ενώ ανάμεσα έχουν συμβεί ένα σωρό περιπέτειες και περιστατικά, που κι αυτά άλλα λύνονται ώς το τέλος του βιβλίου, άλλα διακόπτονται και συνεχίζονται σε άλλο βιβλίο.

Η όλη κατάσταση θυμίζει ύποπτα πραγματικότητα. Νομίζεις ότι διαβάζεις για αληθινά γεγονότα, αν και εξωφρενικά και πολύ ευφάνταστα, τα οποία συμβαίνουν μέσα σε έναν εξίσου αληθινό, αν και εξωφρενικό, κόσμο που προχωρά και μεταλλάσσεται.

Δεν μπορείς να κάνεις βιβλιοκριτική στο καθένα από αυτά τα βιβλία ξεχωριστά. Δεν θα είχε νόημα. Μόνο ως σύνολο μπορείς να τα δεις, ως έναν υπέροχο, φανταστικά πλασμένο λαβύρινθο.

Υπήρξαν και κάποιες στιγμές που αυτή η σειρά με κούρασε, αλλά δεν ήταν πολλές. Ήταν ελάχιστες. Και κάθε φορά που αισθανόμουν κουρασμένος, κάτι το απίθανο πάλι γινόταν το οποίο με συνάρπαζε και με έκανε να θέλω να συνεχίσω.

Γι’αυτό κιόλας διαβάζω τη σειρά Dray Prescot εδώ και τόσα χρόνια ανάμεσα σε άλλα βιβλία, και είμαι τώρα στο 31ο βιβλίο της, το Masks of Scorpio, και δεν σκοπεύω να την παρατήσω.

Το μόνο που με ενοχλεί λίγο είναι ότι η σειρά είναι ανολοκλήρωτη. Ο Bulmer δεν πρόλαβε να την τελειώσει! Φτάνει ως το 52ο βιβλίο, και το 53ο είναι ημιτελές. Ωστόσο, ούτε αυτό δεν θα το χαρακτήριζα πρόβλημα. Η σειρά Dray Prescot δεν είναι κάτι που το διαβάζεις για να το τελειώσεις και να δεις τι γίνεται στο φινάλε. Είναι από εκείνες τις σειρές που τις διαβάζεις για να βυθιστείς σε ένα μαγευτικό, φανταστικό σκηνικό: σε μια εναλλακτική πραγματικότητα, θα μπορούσες να πεις. Δε θες να δεις το τέλος, γιατί το ξέρεις ότι δεν υπάρχει τέλος. Η πραγματικότητα απλά συνεχίζεται επ’άπειρον, όπως και η σειρά Dray Prescot.

Ο συγγραφέας, μάλιστα, έχει βρει και μια πολύ καλή αιτιολογία γιατί ο ήρωάς του μπορεί και βιώνει τόσες περιπέτειες: Οι κάτοικοι του Kregen ζουν πιο πολλά χρόνια από εμάς στη Γη· αλλά ο Dray Prescot έχει βουτήξει και σε μια μαγική λίμνη που τον κάνει να μπορεί να ζήσει ακόμα περισσότερα χρόνια και να έχει μεγαλύτερη αντίσταση σε ασθένειες και τα λοιπά. Επομένως, δεν χρειάζεται να αναρωτιέσαι – όπως, για παράδειγμα, με τον Κόναν ή τον Τζέιμς Μποντ – πώς είναι δυνατόν να έχει τόσες περιπέτειες. Τις έχει γιατί είναι τρομερά μακρόβιος, και γιατί ο Kregen είναι ένας κόσμος εκ φύσεως γεμάτος περιπέτειες και έντονη ζωή – όπως ο ίδιος ο Dray Prescot, ο αφηγητής μας, αναφέρει ξανά και ξανά σε αυτά τα βιβλία.

Δεν θα έλεγα ποτέ ότι η σειρά Dray Prescot είναι τρομερή από λογοτεχνική άποψη. Δεν είναι κι άσχημη, βέβαια – και όσο προχωράνε τα βιβλία γίνεται ολοένα και καλύτερη η γραφή. Όμως εκείνο που εδώ μετράει είναι, όπως είπα παραπάνω, η αχαλίνωτη δημιουργικότητα. Το καταλαβαίνεις ότι διαβάζεις κάτι που ο συγγραφέας πραγματικά γούσταρε που το έγραφε: και αυτό είναι μεταδοτικό.

Ορισμένες καταστάσεις στον Kregen μπορούν να χαρακτηριστούν ακόμα και αστείες, ή υπερβολικές· αλλά τέτοια είναι η φύση του Kregen. Αν δεν ήταν έτσι, δεν θα είχε τη γοητεία που έχει. Και το γεγονός ότι ο Dray Prescot είναι υπερήρωας είναι ένα από αυτά τα υπερβολικά αλλά ταιριαστά στοιχεία. Δεν είναι απλώς ένας He-Man που ρίχνει μπουνιές και γκρεμίζει κάστρα· δημιουργούνται τέτοιες πλοκές και ιστορίες γύρω του που η μαχητική του δεινότητα δεν είναι παρά ένα από τα στοιχεία της όλης κατάστασης. Δεν αποτελεί εύκολη λύση· τίποτα δεν λύνεται και τόσο εύκολα μέσα σε αυτό τον λαβύρινθο.

Είμαι, λοιπόν, τώρα στο Masks of Scorpio. Κοντεύω να το τελειώσω καθώς γράφω αυτό το κείμενο, και πραγματικά έχω πάλι όρεξη να συνεχίσω να διαβάζω Dray Prescot. Από μια άποψη, θα έλεγα ότι έχει αρχίσει να μου αρέσει όσο και το Amber του Zelazny, αν και είναι κάτι το τελείως διαφορετικό. Για να είμαι ειλικρινής, θα ήθελα και το Amber να είχε περισσότερα βιβλία, να ήταν έτσι, λαβυρινθώδες και ατέρμονο, όπως η σειρά με τον Dray Prescot.

---