ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ

Dray Prescot: Transit to Scorpio, The Suns of Scorpio, Warrior of Scorpio, Swordships of Scorpio, Prince of Scorpio
του Alan Burt Akers

 

Αυτή είναι μια σειρά αποτελούμενη από 52 βιβλία και ένα ημιτελές. Εδώ γράφω για τα πρώτα πέντε, τον πρώτο κύκλο της σειράς (The Delia Cycle). Τυχαίνει να έχω βρει τα 45 βιβλία. Δεν ξέρω αν τελικά θα τα διαβάσω όλα, αν και το καθένα είναι σχετικό μικρό – γύρω στις 170 σελίδες.

Η σειρά του Dray Prescot είναι βασισμένη στην παράδοση Sword & Planet, όπως την ξεκίνησε κάποτε ο Edgar Rice Burroughs με τις περιπέτειες στον Άρη. Μπορείς από μια άποψη να πεις ότι ο Dray Prescot είναι «αντιγραφή» εκείνων των βιβλίων· αλλά δεν νομίζω ότι αυτό ισχύει απόλυτα. Τουλάχιστον, δεν ισχύει περισσότερο από το ότι είναι αντιγραφές του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών όλα τα βιβλία που τον ακολούθησαν στα οποία εμφανίζονται ξωτικά και νάνοι και τρομεροί Σκοτεινοί Άρχοντες που πρέπει να τους νικήσουν διστακτικοί ήρωες. Επιπλέον, ο φανταστικός πλανήτης του Dray Prescot, ο Kregen, δεν μοιάζει καθόλου με τον Barsoom· δεν έχει τόσο εξελιγμένη τεχνολογία, όπως ακτινοπίστολα, οχήματα, και τα λοιπά. Είναι ένας αρχαίος κόσμος και αρκετά βαρβαρικός, με μόνο κάποιες λίγες εξαιρέσεις: για παράδειγμα, υπάρχουν αερόπλοια που πετάνε με κάποιου είδους τεχνολογία, και υπάρχει κάπου και μια κρυφή υπερτεχνολογική πόλη που, όμως, εμφανίζεται μόνο στην αρχή του πρώτου βιβλίου. Επομένως, δεν θα έλεγα πως ο Dray Prescot είναι αντιγραφή της αρειανής σειράς του Edgar Rice Burroughs, αλλά μάλλον στην sword & planet παράδοση αυτής της σειράς.

Η σειρά του Dray Prescot είναι γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο (με την εξαίρεση μερικών βιβλίων που είναι σε τρίτο) και είναι από εκείνες τις σειρές που άλλοι τις απεχθάνονται με πάθος, άλλοι τις αγαπούν. Μπορώ να καταλάβω γιατί κάποιος την απεχθάνεται. Αλλά μπορώ να καταλάβω και γιατί κάποιος την αγαπά.

Κατά πρώτον, η σειρά, για εμένα τουλάχιστον, έχει ορισμένα στοιχεία που είναι από αρνητικά έως τραγελαφικά. Ο βασικός ήρωας είναι, βέβαια, ένας γήινος που μυστηριώδεις δυνάμεις (οι Star Lords) τον μεταφέρουν στον πλανήτη Kregen (Scorpio), σύμφωνα με την παράδοση Edgar Rice Burroughs. Ο Dray Prescot είναι ένας άντρας μετρίου αναστήματος αλλά με υπερβολικά φαρδείς ώμους, και αυτό, υποθέτω, σημαίνει ότι είναι πολύ δυνατός εκ φύσεως. Ύστερα από την άφιξή του στον άγνωστο πλανήτη, φτάνει σύντομα στην πόλη των Savanti (τη μόνη υπερτεχνολογική πόλη στα πρώτα πέντε βιβλία) όπου αυτή η τρομερά εξελιγμένη φυλή τον εκπαιδεύει σε πολεμικές και άλλες τέχνες και τον βαπτίζει σε μια λίμνη η οποία του προσφέρει σημαντικές δυνάμεις, όπως χίλια χρόνια φυσικής ζωής, αντίσταση σε ασθένειες, αυξημένες θεραπευτικές ικανότητες. Μετά ο Dray Prescot εξορίζεται από αυτή την πόλη κι επιστρέφει πάλι στη Γη, αλλά σύντομα τον ξαναστέλνουν στον Kregen. (Οι τηλεμεταφορές γίνονται στιγμιαία και χωρίς τη θέλησή του.) Από εκεί και πέρα, ο Dray Prescot είναι ένας από εκείνους τους πανίσχυρους ήρωες που κανένας και τίποτα δεν μπορεί να σταθεί στο δρόμο του. Κατατροπώνει τους πιο ισχυρούς φύλαρχους με άνεση και ενώνει πολλές φυλές. Δεν υπάρχει αντίπαλος που μπορεί να τον νικήσει σε δίκαιη μάχη σώμα με σώμα. Ορισμένες φορές – αρκετές φορές, βασικά – αιχμαλωτίζεται και γίνεται δούλος, αλλά πάντα δημιουργεί επαναστάσεις. Πολύ συχνά καταλήγει άρχοντας διάφορων περιοχών και πόλεων. Και κανένας δεν μπορεί να τον νικήσει στη μάχη (το είπαμε αυτό, δεν το είπαμε;). Πολλές φορές, δε, είναι ντυμένος μόνο με ένα «breechclout» (όπως το γράφει το κείμενο) – ένα πανί, δηλαδή, που το τυλίγεις γύρω απ’τη μέση και κάτω από τα πόδια – και μ’αυτό και μ’ένα σπαθί στο χέρι μπορεί να αντιμετωπίζει πάμπολλους αντιπάλους σαφώς καλύτερα αρματωμένους! Κάπου-κάπου, μάλιστα – συνήθως επειδή πριν ήταν σκλάβος – τυχαίνει να μάχεται τελείως γυμνός (!) και μετά ν’αρπάζει από κάτω κανένα breechclout για να το φορέσει: έτσι, βρε αδελφέ, για να μην πολεμά ο άνθρωπος με το – μπιιιιιιτ! – του έξω. Δεν υπερβάλλω. Είναι όντως ένας υπερβολικός ήρωας. Ένας superman. Ξεκάθαρα. Ίσως ο συγγραφέας να ήθελε να τον γράψει έτσι επειδή έτσι ήταν και ο John Carter του Edgar Rice Burroughs. Αλλά, και πάλι, παραείναι.

Εκτός αυτού, δεν υπάρχει γυναίκα που να μην πέφτει στα πόδια του Dray Prescot – και μιλάμε πάντα για πριγκίπισσες, βασίλισσες, πειρατίνες – παρότι ο τύπος υποτίθεται πως είναι άσχημος και άγριος. Ο ίδιος το περιγράφει μέσα από την αφήγησή του. Ωστόσο, ο Dray Prescot δεν καταδέχεται να πλαγιάσει με καμία, παρά μόνο με την πριγκίπισσά του, την Delia, την οποία συνεχώς, για διάφορους λόγους (από απαγωγή μέχρι παρεξήγηση), δεν μπορεί να έχει κοντά του: και, βασικά, η πλοκή της πρώτης πενταλογίας περιστρέφεται γύρω από αυτό – το κυνήγι για τη Delia.

Εντάξει, όλα αυτά είναι τελείως τραγελαφικά και μοιάζουν με παιδαριώδη εφηβική φαντασίωση (αν και, προσωπικά, δεν θυμάμαι να είχα ποτέ τέτοιες εφηβικές φαντασιώσεις). Δεν θα είχα κανένα λόγο να διαβάσω τα συγκεκριμένα βιβλία αν δεν υπήρχε και κάτι άλλο εκεί.

Κάτι το πολύ καλό.

Και θα φτάσουμε σ’αυτό, σύντομα.

Η γραφή του συγγραφέα δεν είναι άσχημη αλλά ούτε και πολύ σπουδαία. Προσπαθεί να κάνει μεγάλες, φανταχτερές προτάσεις. Κάπου τα καταφέρνει, και είναι όντως ωραίες. Κάπου τα μπουρδουκλώνει, και είναι κακογραμμένες ή γεμάτες επαναλήψεις. Παρ’όλ’ αυτά προσπαθεί. Και η προσπάθεια μετράει τελικά. Ο λόγος του σου δίνει μια όμορφη αίσθηση παρά τα μειονεκτήματά του. Σε μεταφέρει. Και ταιριάζει με το όλο σκηνικό.

Και το σκηνικό – ο κόσμος του Kregen – είναι όλα τα λεφτά σ’αυτή τη σειρά. Είναι αξιοσημείωτα καλοφτιαγμένος. Η κάθε περιοχή έχει το δικό της ύφος, τα δικά της έθιμα, τη δική της πολιτική κατάσταση. Υπάρχουν διάφορες φυλές, και από ανθρώπους και από ανθρωποειδή όντα που δεν έχουν καμια σχέση με τα κλασικά ορκ, ξωτικά, και νάνους. Υπάρχουν, για παράδειγμα, οι Rapa, άνθρωποι με κεφάλι πτηνού· οι Chulik με τους μεγάλους κυνόδοντες και το κίτρινο δέρμα, που συνήθως δουλεύουν ως μισθοφόροι· οι Fristle που είναι, ουσιαστικά, γατάνθρωποι· και άλλοι. Τα ήθη και τα έθιμα των διάφορων περιοχών είναι καλοφτιαγμένα, δεν είναι της πλάκας. Και μέσα στο κείμενο αναφέρονται οικόσημα, φατρίες, και ποικίλες ορολογίες. Αναφέρονται φανταστικά κείμενα, ποτά, φρούτα, φαγητά, εργαλεία – και όλα αυτά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Η ύπαρξή τους είναι ουσιαστική μέσα στον κόσμο· δεν είναι απλώς μερικά περίεργα ονόματα. Υπάρχουν, επίσης, πολλά εξωτικά θηρία στον Kregen. Δεν υπάρχουν άλογα· υπάρχουν zorca, calsany, και άλλα. Τα περισσότερα έχουν πάνω από τέσσερα πόδια (ναι, η παράδοση του Edgar Rice Burroughs που λέγαμε).

Ο κόσμος αυτών των βιβλίων οφείλω να πω ότι με εντυπωσίασε πολύ ευχάριστα. Θα ήθελα να γράψω ιστορίες στον κόσμο τους· δεν κάνω πλάκα. (Αν και, βέβαια, αποκλείεται να τις γράψω γιατί δεν γράφω fan fiction.) Ο Kregen είναι ένας ζωντανός κόσμος, όχι απλά ένα στημένο σκηνικό μόνο για τις περιπέτειες του πρωταγωνιστή.

Οι πλοκές των βιβλίων, επίσης, δεν είναι άσχημες. Δεν είναι αναμενόμενες, παρότι παραμένουν πιστές σε κάποια κλισέ του είδους Sword & Planet. Παίρνουν απρόσμενες τροπές και είναι όντως μπλεγμένες, περιλαμβάνοντας πολλά στοιχεία. Και όλα αυτά, ναι, παρότι ο ήρωάς μας είναι από εκείνους τους τρομερούς υπεράνθρωπους πολεμιστές.

Συχνά αναρωτήθηκα γιατί ένας συγγραφέας που μπορεί να φτιάξει έναν τόσο όμορφο κόσμο και μπορεί να σκεφτεί τέτοιες πλοκές έγραψε για έναν τέτοιο ήρωα. Ο ήρωάς του χαλάει όλα τα υπόλοιπα. Ειδικά από τότε που γίνεται και Krozair of Zy (ένα τάγμα αμάλγαμα κουρσάρων και μυστικιστικών ιπποτών) στο δεύτερο βιβλίο, μέχρι και βέλη στον αέρα αποκρούει με το σπαθί του! Τίποτα δεν τον σταματά! Παρ’όλ’ αυτά, κάπως καταφέρνει πάντα και μπλέκει σε τρελές παλιοϊστορίες, κλεισμένος σε μπουντρούμια ή αλυσοδεμένος σε πλοία να τραβάει κουπί (προτού τσαντιστεί και σφάξει τους πάντες, εννοείται).

Α, ναι, τα πλοία... Ένα ακόμα πράγμα που με εξέπληξε σ’αυτά τα βιβλία ήταν τα πλοία του Kregen. Μου είναι άγνωστο αν ο συγγραφέας είχε ναυτικές γνώσεις ή όχι, αλλά τα περιγράφει πολύ λεπτομερειακά. Δεν έχουν σχέση με τα δικά μας αρχαία σκάφη, είναι διαφορετικά, αλλά μοιάζουν φτιαγμένα με συνέπεια. Δεν ξέρω τι μανία μπορεί να είχε ο Alan Burt Akers με τα πλοία, πάντως σίγουρα του άρεσαν.

Το αν θα αγαπήσεις αυτή τη σειρά ή αν θα τη μισήσεις εξαρτάται από τις προσδοκίες σου και από το ποια οπτική γωνία θα τη δεις. Μην περιμένεις να διαβάσεις για ρεαλιστικό πρωταγωνιστή· αν το περιμένεις, θα απογοητευτείς τελείως. Να περιμένεις να διαβάσεις για έναν τρομερά εξωτικό, λεπτομερειακά φτιαγμένο κόσμο. Αν σου αρέσει αυτό, θα σου αρέσει και η σειρά. Και ο συγγραφέας φαίνεται να έχει την ικανότητα να σε μεταφέρει εκεί. Νομίζεις ότι είσαι στον Kregen όταν διαβάζεις τούτα τα βιβλία. Και αυτό επιτυγχάνεται, νομίζω, με δύο πράγματα: Πρώτον, με την περίπλοκη πρόζα που χρησιμοποίει ο Alan Burt Akers, η οποία δεν είναι τέλεια αλλά δημιουργεί μια κάποια αίσθηση. Και δεύτερον (και σημαντικότερο), με την αναφορά διάφορων λεπτομερειών του Kregen, που σε κάνουν να πιστέψεις ότι όντως πρόκειται για αληθινό μέρος.

Έχω διαβάσει πολλά βιβλία – σύγχρονα αρκετά από αυτά – που το σκηνικό δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο. Νομίζεις ότι είναι άδειο: ακόμα ένας βαρετός αρχαίος ή μεσαιωνικός κόσμο, ή άλλος ένας μελλοντικός κόσμος. Δεν μπαίνουν στον κόπο να ασχοληθούν με τις λεπτομέρειες. Θεωρούν ότι αυτό είναι άσκοπη περιγραφή. Κι όμως είναι πολύ σημαντικό, σε τελική ανάλυση. Κάνει τα πάντα να μοιάζουν ζωντανά.

Δεν είμαι σίγουρος αν θα διαβάσω όλα τα βιβλία τούτης της σειράς, αλλά το Prince of Scorpio δεν θα είναι το τελευταίο που διαβάζω. Αυτά τα μυθιστορήματα δεν είναι λογοτεχνικά αριστουργήματα, όμως είναι από εκείνα τα βιβλία που σε μεταφέρουν αληθινά στον κόσμο τους, χωρίς ενδοιασμούς.

Τελειώνω με έναν σύνδεσμο για έναν χρήσιμο ιστότοπο για τον Kregen. Εκεί μπορείς να βρεις από χάρτες μέχρι γλωσσάρι. Ακόμα και ένα επιτραπέζιο παιχνίδι.

---