Συνεντεύξεις – Κώστας Βουλαζέρης – φανταστική λογοτεχνία, επιστημονική φαντασία, μαγικός ρεαλισμός, περιπέτεια – δωρεάν βιβλία, μυθιστορήματα και διηγήματα

Αυτή είναι μια συνέντευξη που έδωσα στο EasyWriter.gr, το καλοκαίρι του 2014. Μπορείτε να τη διαβάσετε είτε από το ίδιο το blog του Easywriter είτε παρακάτω.

Τα βιβλία σας κινούνται στο χώρο του Science Fiction & Fantasy. Τι είναι αυτό που σας τράβηξε σε αυτό το είδος και τι σημαίνει η φανταστική λογοτεχνία για εσάς;

Υποθέτω πως είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας. Ανέκαθεν με προσέλκυαν περισσότερο οι ευφάνταστες ιστορίες, οι ιστορίες που επεκτείνουν την πραγματικότητα προς διάφορες κατευθύνσεις πέρα από τις συνηθισμένες. Και αυτό ακριβώς σημαίνει φανταστική λογοτεχνία για εμένα: εκείνο το είδος της λογοτεχνίας που σε αφήνει να εξερευνήσεις τη φαντασία σου χωρίς τους συμβατικούς περιορισμούς. Η φανταστική λογοτεχνία, ουσιαστικά, είναι ένα πολύ παλιό είδος. Από τα αρχαία έπη μέχρι τις αλλόκοτες αναζητήσεις για το μυθικό βασίλειο του Ιωάννη του Πρεσβύτερου, μέχρι τον Λάβκραφτ και τον Τόλκιν και όλα τα σημερινά κείμενα.

Έχετε ήδη δημοσιεύσει 4 βιβλία σας στο easywriter.gr: «Ένα Τρένο με Πολύχρωμες Γυναίκες», «Ο Διαιρεμένος Θεός», «Ο Θάνατος του Ξενιστή» και «Οι Υπέρμαχοι του Γαλανού Φωτός». Ποιο είναι το αντικείμενο του καθενός και σε ποιους απευθύνονται κυρίως;

Εκτός από τις περιλήψεις που υπάρχουν ήδη για τα συγκεκριμένα βιβλία, δεν θα ήθελα να πω κάτι άλλο που μπορεί να αποτελέσει spoiler για όσους θέλουν να τα διαβάσουν. Οι ιστορίες του Θρυμματισμένου Σύμπαντος, πάντως, έχουν την ιδιομορφία να είναι αυτόνομες ενώ συγχρόνως συνθέτουν ένα μεγάλο ψηφιδωτό. Όσο περισσότερες διαβάσεις τόσο περισσότερα θα καταλάβεις για το τι συμβαίνει στον κόσμο του Θρυμματισμένου Σύμπαντος, αλλά ακόμα και μία ιστορία αν διαβάσεις βγάζει νόημα από μόνη της. Περισσότερες πληροφορίες για τις διάφορες συνέχειες του Θρυμματισμένου Σύμπαντος μπορεί κάποιος να βρει τον ιστότοπο http://fantastikosorizontas.gr/kostasvoulazeris/thrymmatismeno_sympan/

Το Θρυμματισμένο Σύμπαν δεν απευθύνεται σε κάποιο συγκεκριμένο κοινό, αν και, υποθέτω, δεν είναι για παιδιά, καθώς περιέχει και ώριμη θεματολογία.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε κατά τη διάρκεια τη συγγραφής των βιβλίων σας;

Οι διορθώσεις των κειμένων είναι, συνήθως, το πιο κουραστικό μέρος – αυτό που μοιάζει με δουλειά. Η ίδια η συγγραφή των βιβλίων είναι κάτι το ευχάριστο για εμένα· δεν με κουράζει. Ή, αν με κουράζει, με κουράζει ευχάριστα. Προτιμώ, για παράδειγμα, να γράφω αντί να βλέπω μια ταινία. (Όχι πως δεν βλέπω και αρκετές ταινίες, δηλαδή!)

Όλα τα βιβλία σας είναι άρτια από κάθε άποψη και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα έργα που εκτίθενται στα συμβατικά βιβλιοπωλεία. Παρόλα αυτά τα έχετε διαθέσει στο αναγνωστικό κοινό εντελώς δωρεάν. Τι σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση;

Κατά πρώτον, δεν θα με συνέφερε να τα εκδώσω για οικονομικούς λόγους. Και από εκεί νομίζω πως ξεκίνησε το όλο θέμα. Τώρα πλέον πιστεύω ότι με εκφράζει και ιδεολογικά, εκτός των άλλων. Σήμερα, με όλη αυτή την εξέλιξη της ηλεκτρονικής τεχνολογίας και του Διαδικτύου, το ερώτημα είναι: Αν μπορείς εύκολα να φτιάχνεις μόνος σου τα βιβλία σου και να τα διαθέτεις με ελάχιστο κόστος για εσένα, τότε γιατί να τα πουλάς; Και αυτό νομίζω πως ισχύει για κάθε είδους καλλιτέχνη: Αν μπορείς να ζεις και να κάνεις εκείνο που σε εκφράζει με ελάχιστο κόστος, χωρίς ιδιαίτερη επιβάρυνση για εσένα, γιατί να το πουλάς; Οι περισσότεροι συγγραφείς, εξάλλου, βγάζουν πολύ λίγα λεφτά από τα βιβλία τους, ειδικά στην Ελλάδα. Τι να βγάλεις 100 ευρώ το χρόνο, τι να μη βγάλεις τίποτα; Αν δώσεις δωρεάν το βιβλίο σου, απλά θα το διαβάσουν και περισσότεροι αναγνώστες. Για να είμαι ειλικρινής, έχω υπόψη μου να γράψω ένα άρθρο γι'αυτό το θέμα, αλλά με προλάβατε.

Έχετε προσεγγίσει στο παρελθόν τους παραδοσιακούς ελληνικούς εκδοτικούς οίκους, που εξειδικεύονται στη φανταστική λογοτεχνία, για να εκδώσετε τα έργα σας; Πώς αντιμετωπίζουν γενικά έναν Έλληνα συγγραφέα;

Όταν ήμουν πολύ μικρός (πιο μικρός από 18, αν θυμάμαι καλά) είχα προσεγγίσει κάποιους. Οι περισσότεροι δεν έδειξαν ιδιαίτερη προθυμία, και μάλιστα πολλοί από αυτούς χωρίς καν να κοιτάξουν τα βιβλία που έγραφα τότε. Δεν τους αδικώ, για δύο λόγους: (α) όλοι ξέρουμε ότι η φανταστική λογοτεχνία δεν πουλάει στην Ελλάδα (και τότε πουλούσε ακόμα λιγότερο)· (β) ήμουν όντως πολύ μικρός, και γι'αυτό και μόνο ίσως να μη με εμπιστεύονταν.

Αργότερα, ύστερα από εκείνα τα παλιά μου βιβλία (που θεωρώ, κυρίως, εκπαίδευση για εμένα), έγραψα τη σειρά Άρμπεναρκ (βρείτε τη δωρεάν εδώ: http://www.fantastikosorizontas.gr/kostasvoulazeris/armpenark/) αλλά τα βιβλία της ήταν πολύ μεγάλα και πολλά σε αριθμό για να δεχτεί οποιοσδήποτε εκδότης να τα δημοσιεύσει εκτός αν ήμουν εγώ ο ίδιος πρόθυμος να επιβαρυνθώ τα έξοδα. Το ήξερα αυτό – και δεν ήμουν πρόθυμος να επιβαρυνθώ τα έξοδα. (Τι νόημα έχει να πηγαίνεις σε άλλο εκδότη αν επιβαρύνεσαι εσύ ο ίδιος το κόστος;) Επομένως, έβγαλα τα βιβλία δωρεάν στο Διαδίκτυο, και απ'ό,τι έχω καταλάβει έχουν πια αρκετή κυκλοφορία. Έχουν ακόμα και σήμερα πολλά downloads. Δεν τα θεωρώ τα καλύτερα βιβλία που έχω γράψει (ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένος με τα παλιά μου βιβλία – πράγμα που θεωρώ θετικό σημάδι για εμένα) αλλά προφανώς σε κάποιους αρέσουν.

Μετά από τον Άρμπεναρκ, είχα κάποτε ρωτήσει έναν εκδότη που ασχολείται με τη φανταστική λογοτεχνία αν τον ενδιαφέρει να εκδώσει Έλληνες συγγραφείς. Η απάντηση ήταν αρνητική. Δεν ξέρω αν έφταιγα εγώ...

Ποιες συμβουλές θα δίνατε σε ένα νέο παιδί που ξεκινάει τώρα να γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα στο χώρο του Science Fiction & Fantasy;

Σε οποιονδήποτε γράφει οτιδήποτε – όχι μόνο φανταστική λογοτεχνία – θα έλεγα να το κάνει μόνο επειδή του αρέσει η ίδια η διαδικασία, και όχι επειδή έχει στο μυαλό του διάφορες ιδέες σχετικά με αναγνώριση, πλούτο, και τα λοιπά. Ξεκίνησα να γράφω γιατί με εκφράζει, και ποτέ δεν το έχω ξεχάσει. Το να δημιουργείς κάτι είναι από μόνο του ανταμοιβή για εσένα. Κι αν μπορείς (και θέλεις) να το μοιραστείς με άλλους, ακόμα καλύτερα.

Διατηρείτε ένα εξαιρετικό blog αφιερωμένο στη φανταστική λογοτεχνία. Θέλετε να μας μιλήσετε γι΄ αυτό;

Δε νομίζω ότι έχω πολλά να πω, εκτός από το τι μπορεί κανείς να βρει εκεί. Κάνω ορισμένες βιβλιοκριτικές (αν και, τελευταία, το έχω παραμελήσει αυτό λιγάκι), δημοσιεύω άρθρα σχετικά με τη συγγραφή, καθώς και άρθρα φιλοσοφικού τύπου ή διάφορες γκρίνιες και προσωπικές απόψεις, και γενικά ό,τι βρίσκω ενδιαφέρον, αν και πάντα όλα κινούνται γύρω από τον χώρο της λογοτεχνίας, του φανταστικού, της έμπνευσης, της αντικουλτούρας. Επίσης, διατηρώ και μια μόνιμη μηνιαία στήλη με δικτυακούς συνδέσμους που βρίσκω ότι έχουν ενδιαφέρον, την οποία ονομάζω "Επιλογές" (http://fantastikosorizontas.gr/kostasvoulazeris/epiloges/).

Θα μας αναφέρετε 2-3 πολύ αγαπημένα σας βιβλία, ελληνικά ή ξένα, και τους λόγους που σας έκαναν να τα αγαπήσετε;

Θα αναφέρω περισσότερα από 2-3, αν δεν υπάρχει πρόβλημα.

1) Dune, του Frank Herbert. Επειδή μίλησε μέσα στην ψυχή μου όταν το πρωτοδιάβασα.
2) Amber, του Roger Zelazny. Επειδή είναι τρομερά ευφάνταστο και πραγματικά σε ταξιδεύει αλλού.
3) Perdido Street Station και Embassytown, του China Mieville. Επειδή είναι κάτι τελείως διαφορετικό σε σχέση με άλλα βιβλία φανταστικής λογοτεχνίας που κυκλοφορούν στις μέρες μας.
4) Τα πρώτα τρία βιβλία του Song of Ice and Fire πραγματικά τα αγάπησα για την καταιγιστική πλοκή και τους αληθινούς χαρακτήρες.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Ετοιμάζετε κάποιο καινούριο βιβλίο αυτή την εποχή;

Δεν υπάρχει εποχή που να μη γράφω κάτι. Τώρα γράφω κάποιες ιστορίες σε αυτό που μάλλον θα ονομάσω δεύτερο κύκλο του Θρυμματισμένου Σύμπαντος – πολύ διαφορετικός, θεματολογικά, από τον πρώτο κύκλο, και φυσικά θα μπορεί να διαβαστεί ανεξάρτητα.

Θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα γι’ αυτή τη συνέντευξη και να σας ευχηθούμε καλή επιτυχία και παραγωγική συνέχεια στο συγγραφικό σας έργο. Κλείνοντας θα θέλαμε ο τελευταίος λόγος να είναι δικός σας...

Δύσκολο να έχεις τον τελευταίο λόγο. :) Ίσως θα έπρεπε να κλείσω λέγοντας εκείνο που πολλές φορές λέω, ότι το μόνο που έχει νόημα είναι να ζεις με έμπνευση.