ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ

The DNA Cowboys: The Quest of the DNA Cowboys, Synaptic Manhunt, The Neural Atrocity, Last Stand of the DNA Cowboys
του Mick Farren

 

Νομίζω πως το καλύτερο πράγμα σ’αυτή τη σειρά είναι ο κόσμος της, το φανταστικό σκηνικό στο οποίο εκτυλίσσεται· οπότε, θα ξεκινήσω από εκεί. Πρόκειται για ένα θρυμματισμένο σύμπαν. Μπορείς να πεις ότι μοιάζει, κιόλας, με το δικό μου Θρυμματισμένο Σύμπαν, αλλά πολύ λίγο – μόνο, βασικά, επειδή υπάρχουν πολλοί αλληλοσυνδεόμενοι μεταξύ τους κόσμοι που ο ένας μπορεί να διαφέρει από τον άλλο από λίγο έως πάρα πολύ.

Πέρα από αυτούς τους κόσμους απλώνεται το Τίποτα (ή, μάλλον, τα τίποτα, αν θες να κάνεις ακριβή μετάφραση του όρου the nothings που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας). Το Τίποτα είναι ένα μέρος όλο ομίχλες, χωρίς ουρανό, χωρίς γη, χωρίς... τίποτα. Μόλις μπεις εκεί, εξαφανίζεσαι· γίνεσαι κι εσύ τίποτα. Το ίδιο ισχύει και για οτιδήποτε άλλο πέσει εκεί.

Οι κόσμοι που υπάρχουν και όπου κατοικούν άνθρωποι συντηρούνται με μηχανήματα που κρατάνε την πραγματικότητα σταθερή σε μια συγκεκριμένη εμβέλεια ώστε να μην την καταπιεί το Τίποτα. Αυτά τα μηχανήματα στο εξής θα τα λέω σταθεροποιητές στα ελληνικά. Αν θες να φύγεις από μια δεδομένη πραγματικότητα και να ταξιδέψεις αλλού, πρέπει να διασχίσεις το Τίποτα. Για να το κάνεις αυτό, πρέπει να έχεις μαζί σου φορητό σταθεροποιητή – μια συσκευή αρκετά μικρή ώστε να πιάνεται στη ζώνη σου συνήθως, αλλά επίσης πολύ μικρότερης εμβέλειας απ’ό,τι οι σταθεροποιητές που κρατάνε σταθερή την πραγματικότητα ολόκληρων μικρόκοσμων. Οι φορητοί σταθεροποιητές κρατάνε την πραγματικότητα σταθερή γύρω σου και μόνο. Έτσι, για παράδειγμα, φαίνεται να βαδίζεις πάνω σε μια πεδιάδα που σχηματίζεται καθώς προχωράς, και ολόγυρα της πεδιάδας είναι πυκνές ομίχλες – το Τίποτα. Ταξιδεύοντας έτσι, μπορείς να πας από τον έναν μικρόκοσμο στον άλλο.

Δεν είναι πάντα εύκολο να βρεις τον δρόμο σου. Συνήθως, μάλιστα, είναι πολύ δύσκολο. Υπάρχουν κάποιες γιγάντιες σαύρες, ωστόσο, που βοηθάνε στο ταξίδι, γιατί έχουν ένα ένστικτο με το οποίο μπορούν να διασχίζουν το Τίποτα. Το ίδιο συμβαίνει και με ορισμένους ιδιαίτερα χαρισματικούς ανθρώπους που μπορούμε να τους λέμε οδηγούς. Διαισθάνονται τη σωστή κατεύθυνση μέσα από το Τίποτα.

Οι μικρόκοσμοι συντηρούνται όχι μόνο με τους σταθεροποιητές αλλά και με τα προϊόντα που τους στέλνονται από την Κεντρική Μονάδα μέσω ακτινών μεταβίβασης. Η Κεντρική Μονάδα βρίσκεται κάπου στο σύμπαν, κάπου μέσα στο Τίποτα. Όλα τα πράγματα που στέλνει είναι δωρεάν, με κάποιο βασικό έλεγχο μόνο. Δεν έχεις πάρα να πατήσεις μερικά πλήκτρα, να ζητήσεις ένα αυτοκίνητο, και το αυτοκίνητο έρχεται μέσω των ακτινών μεταβίβασης.

Αυτό είναι, σε γενικές γραμμές, το σκηνικό στη σειρά DNA Cowboys, και οφείλω να ομολογήσω ότι μου αρέσει. Είναι από τα πιο πρωτότυπα και δημιουργικά πράγματα που έχω συναντήσει στη φανταστική λογοτεχνία. Με κάνει να απορώ γιατί δεν έχω βρει και άλλα τόσο ευφάνταστα σκηνικά. Άλλωστε, το είδος υποτίθεται πως είναι φαντασίας, σωστά;

Το πρώτο βιβλίο της σειράς έχει τον τίτλο The Quest of the DNA Cowboys. Βασικοί χαρακτήρες είναι δυο τύποι, ο Billy και ο Reave, που φεύγουν απ’τον μικρόκοσμό τους – ο οποίος θυμίζει αμερικάνικη ύπαιθρο – αποφασίζοντας να ταξιδέψουν μες στο Τίποτα παρότι βέβαια αυτό θεωρείται από όλους τους κατοίκους της περιοχής ψιλο-αυτοκτονικό. Η αιτιολογία που δίνεται γι’αυτή την απόφαση των δύο νέων είναι, ουσιαστικά, η βαρεμάρα και τίποτα περισσότερο. Αρχίζουν, λοιπόν, να ταξιδεύουν κι έχουν διάφορες περιπέτειες· συναντούν σε άλλους κόσμους παράξενα όντα, παράξενες κοινωνίες, και τα λοιπά. Όλα αυτά θυμίζουν λιγάκι καταστάσεις όπως τα ταξίδια του Γκιούλιβερ ίσως. Δεν είναι άσχημο, ωστόσο. Συγχρόνως, διαβάζουμε για άλλα δύο πράγματα: για την A.A. Catto, μια γυναίκα που έχει σταματήσει την ηλικία της στην εφηβεία (αν και είναι πολύ μεγαλύτερη) και ανήκει στα μέλη της άρχουσας τάξης μιας καταπιεστικής πόλης· και για μια μυστηριώδη οντότητα που εμφανίζεται ως τρεις γυναίκες και ταξιδεύει μες στο σύμπαν με αντισυμβατικούς τρόπους εξερευνώντας αλλόκοτες γεωμετρίες και συναντώντας τους εχθρούς του σύμπαντος, τους Αποσταθεροποιητές, αυτούς που ευθύνονται για την ύπαρξη του Τίποτα, αυτούς που καταπίνουν ολόκληρους κόσμους.

Η γραφή δεν είναι και τόσο καλή. Είναι απλή, πολύ απλή, και ίσως λιγάκι απρόσεχτη. Οι χαρακτήρες, επίσης, θα μπορούσαν να ήταν και καλύτερα φτιαγμένοι, αν και δεν είναι πολύ άσχημοι. Ωστόσο, στην αρχή ειδικά, η αιτιολογία που ο Billy κι ο Reave φεύγουν απ’την περιοχή τους μοιάζει βιαστική.

Η πλοκή είναι, κυρίως, το ταξίδι του Billy και του Reave. Στο δρόμο τους συναντούν κι έναν πλανόδιο μουσικό, ξανά και ξανά, που έχει το όνομα Minstrel Boy. Οι εμφανίσεις του μοιάζουν πολύ μυστήριες. Στο τέλος του βιβλίου, το οποίο είναι αρκετά μικρό, ο Billy και ο Reave βρίσκονται σε μια σχετικά επικίνδυνη κατάσταση, και ο Reave μένει φυλακισμένος σ’ένα μέρος ενώ ο Billy φεύγει.

Το βιβλίο θα ήταν, ίσως, πολύ καλύτερο αν ήταν πιο καλογραμμένο.

Το επόμενο λέγεται Synaptic Manhunt, και είναι όντως πιο καλογραμμένο. Εδώ παρουσιάζεται ένας καινούργιος βασικός χαρακτήρας με το όνομα Jeb Stuart Ho. Είναι κάτι ανάμεσα σε μοναχό και νίντζα. Ανήκει σ’ένα μοναστικό τάγμα που αποστολή τους είναι να προσέχουν, μέσω γιγάντιων περίπλοκων υπολογιστών, τις αναταραχές στο σύμπαν. Δίνουν στον Jeb Stuart Ho μια αποστολή: να βρει και να σκοτώσει μια γυναίκα η οποία βλέπουν ότι στο μέλλον θα προκαλέσει μεγάλα προβλήματα σε όλους τους κόσμους. Ο Jeb Stuart Ho ξεκινά, βαδίζοντας μες στο Τίποτα, ώστε να βρει έναν οδηγό. Αυτός ο οδηγός αποδεικνύεται να είναι ο Minstrel Boy. Αφού καταφέρνει να τον πείσει (εν μέρει απειλώντας τον) να έρθει μαζί του, ταξιδεύουν καβαλώντας γιγάντιες σαύρες και διασχίζουν το Τίποτα, για να φτάσουν στην πόλη της Litz, που είναι γεμάτη καζίνο, φώτα, πολύ πλούσιους, πολύ φτωχούς, και πολύ διεφθαρμένους. Ο στόχος του Jeb Stuart Ho είναι η A.A. Catto.

Ο Billy αυτή την περίοδο τυχαίνει να είναι νταβατζής στην Litz, με κάποιες οικονομικές δυσκολίες. Ο Reave τυχαίνει να είναι ερωτικό παιχνιδάκι της A.A. Catto. Όταν ο Jeb Stuart Ho και ο Minstrel Boy φτάνουν στη Litz, τα πράγματα αρχίζουν να παίρνουν φωτιά. Δεν λέω περισσότερα γιατί θα ήταν spoiler.

Η γραφή στο Synaptic Manhunt είναι καλύτερη, η πλοκή είναι πολύ καλύτερη, οι χαρακτήρες επίσης. Είναι το αγαπημένο μου βιβλίο της σειράς. Μια περιπέτεια όλο ανατροπές, παραδοξότητες, και χαρακτήρες που οι προσωπικότητές τους κυμαίνονται από το παράξενο και το στριφνό ώς το γελοίο και το παρανοϊκό.

Το τρίτο βιβλίο της σειράς είναι το The Neural Atrocity. Εδώ η A.A. Catto έχει αρχίσει να εξαπολύει τους στρατούς της στο υπόλοιπο σύμπαν, και πόλεμος γίνεται παντού, ο ένας μικρόκοσμος πέφτει μετά τον άλλο. Οι μοναχοί του τάγματος του Jeb Stuart Ho απορούν πώς η Κεντρική Μονάδα επέτρεψε κάτι τέτοιο – πώς συνεχίζει να οπλίζει την A.A. Catto, ενώ θα έπρεπε κανονικά να είχε διακόψει την τροφοδότηση. Ο Jeb Stuart Ho και μερικοί άλλοι μοναχοί αναλαμβάνουν να ταξιδέψουν ώς την Κεντρική Μονάδα και να τη σαμποτάρουν, γιατί προφανώς έχει χαλάσει. Εν τω μεταξύ, ο Billy και ο Minstrel Boy βρίσκονται αναμιγμένοι στον πανσυμπαντικό πόλεμο μαζί με κάτι άλλους μισθοφόρους, παγιδευμένοι σε μια πόλη που την πολιορκούν οι δυνάμεις της A.A. Catto. Προσπαθούν να ξεφύγουν από εκεί ώστε να επιβιώσουν.

Πάλι, δεν λέω περισσότερα γιατί θα ήταν spoiler. Στο τέλος, πάντως, του βιβλίου ο κόσμος καταστρέφεται και αναδημιουργείται.

Η γραφή είναι στο επίπεδο του Synaptic Manhunt και οι χαρακτήρες εξελίσσονται όμορφα. Κάπου-κάπου, βέβαια, τα πράγματα φαίνονται λιγάκι βιαστικά, ή ίσως και λιγάκι απλοϊκά. Θα μπορούσε άνετα να ήταν καλύτερα γραμμένο, αλλά αυτό δεν με χάλασε καθόλου.

Το τέταρτο βιβλίο της σειράς, το Last Stand of the DNA Cowboys, γράφτηκε μετά από δώδεκα χρόνια, και προσωπικά με απογοήτευσε. Πρέπει, ωστόσο, να παραδεχτώ κάποια πράγματα. Πρώτον, η γραφή εδώ είναι ανώτερη σε σχέση με τα τρία προηγούμενα· ο Mick Farren έχει, προφανώς, γίνει ικανότερος συγγραφέας. Δεύτερον, οι χαρακτήρες φαίνονταν πιο ολοκληρωμένες προσωπικότητες· γενικά, είναι αρτιότερα φτιαγμένοι. Τρίτον, το ίδιο ισχύει και για ολόκληρο τον κόσμο· υπάρχουν πιο πολλές λεπτομέρειες, πιο πολλές εξηγήσεις, πιο πολλές ιδιαιτερότητες.

Εκεί, όμως, είναι και το πρόβλημα. Όλες αυτές οι εξηγήσεις και οι ιδιαιτερότητες δεν φαίνεται να συμβαδίσουν σωστά με όσα είχαν παρουσιαστεί στα προηγούμενα βιβλία. Δεν είναι τελείως άσχετα, αλλά καταλαβαίνεις ότι κάτι δεν πάει καλά. Για παράδειγμα, στα πρώτα τρία βιβλία οι οδηγοί απλά έχουν το χάρισμα – τη διαίσθηση – να μπορούν να διασχίζουν το Τίποτα χωρίς να χάνονται. Εδώ μάς λέει τώρα ότι αυτό συμβαίνει επειδή έχουν μες στο μυαλό τους εμφυτευμένο ένα κομμάτι από μυαλό γιγάντιας σαύρας! Κι αυτή δεν είναι η μόνη λεπτομέρεια που φαίνεται να μην συμβαδίζει ακριβώς με το σκηνικό των πρώτων τριών βιβλίων...

Αλλά το χειρότερο είναι ότι εμφανίζεται ένας χαρακτήρας που στα προηγούμενα βιβλία υποτίθεται πως είχε σκοτωθεί. Ο Reave. Στο τέλος του δεύτερου βιβλίου, έτσι όπως παρουσιάζεται το περιστατικό, φαίνεται να σκοτώνεται. Και στο τρίτο βιβλίο δεν ξαναπαρουσιάζεται, άρα υποθέτεις ότι είναι νεκρός. Τώρα, στο τέταρτο βιβλίο, εμφανίζεται πάλι – και χωρίς να δίνεται καμια εξήγηση πώς απέφυγε τον βέβαιο θάνατο! Επίσης, η προσωπικότητά του είναι τελείως αλλαγμένη· είναι ένας μισθοφόρος, πολύ έμπειρος στα όπλα και στην στρατηγική – δηλαδή, καμία σχέση με τον Reave των προηγούμενων βιβλίων. Σαν να είναι άλλος χαρακτήρας, ουσιαστικά.

Το Last Stand of the DNA Cowboys μοιάζει περισσότερο με reimagining της σειράς παρά με συνέχεια. Αν το σκεφτείς μεμονωμένα, δεν είναι και τόσο άσχημο. Διαβάζεται άνετα. Αλλά το τέλος είναι άθλιο, κατά τη γνώμη μου. Είναι πολύ βιαστικό – σαν ο συγγραφέας να βαρέθηκε και να είπε να το τελειώσει – αφήνει πολλά ανολοκλήρωτα και ανεξήγητα πράγματα στην πλοκή, και (συγνώμη για το spoiler) σκοτώνει όλους τους βασικούς χαρακτήρες. Νομίζεις ότι ο Mick Farren απλά τους βαρέθηκε πια και είπε να τους καθαρίσει.

Για μένα, DNA Cowboys είναι τα πρώτα τρία βιβλία. Το τέταρτο, αν και καλύτερα γραμμένο (εντάξει, εκτός από το φινάλε), είναι μόνο ένα reimagining· δεν έχει άμεση σχέση με τα προηγούμενα. Μπορείς να το διαβάσεις, αλλά ανεξάρτητα από τα άλλα.

Η σειρά, γενικά, με άφησε με καλές εντυπώσεις, όχι για τη γραφή, αλλά για το ευφάνταστο σκηνικό και την ευφάνταστη πλοκή της. Για να είμαι ειλικρινής, μου έδωσε έμπνευση – κι αυτό έχει πολύ καιρό να μου συμβεί με τα βιβλία που διαβάζω: έχει χρόνια να μου συμβεί. Το DNA Cowboys είναι κάτι το όντως δημιουργικό και πρωτότυπο μέσα σ’ένα είδος που έχει καταντήσει, στις μέρες μας τουλάχιστον, να επαναλαμβάνει τον εαυτό του. Ίσως να φταίει, βέβαια, ότι το DNA Cowboys δεν είναι σύγχρονη σειρά. Αλλά αυτή δεν είναι δικαιολογία να μην είναι καλύτερη – πιο ευφάνταστη, πιο δημιουργική – και η σύγχρονη φανταστική λογοτεχνία.

Πάω στοίχημα πως το DNA Cowboys δεν είναι τόσο γνωστό όσο άλλες σειρές επειδή πάτησε τον «κάλο» διάφορων ατόμων που δεν θέλουν να βλέπουν στη λογοτεχνία τους κάποια πράγματα που αυτή η σειρά δεν φοβάται να παρουσιάσει: παράξενες σεξουαλικές σκηνές και σεξουαλικές παρεκτροπές, χρήση ναρκωτικών, χαρακτήρες που η ηθική τους είναι αμφιλεγόμενη, κοινωνίες παρακμασμένες.

Αλλά, αντιθέτως, αυτοί είναι μερικοί πολύ καλοί λόγοι για να διαβάσεις το DNA Cowboys. Δεν είναι ιστορία για ανήλικα.

---